Jóhannes S. Kjarval

Kjarvalsstaðir

Verkin spanna það tímabil sem listmálarinn Jóhannes S. Kjarval var starfandi. Þegar litið er á feril Kjarvals og hann speglaður í verkum samtíðarmanna hans sést hvernig myndlistin tekur breytingum og þróast. Tíðarandi sem var ríkjandi hverju sinni endurspeglast í ólíkum stílbrigðum og verkin gefa innsýn inn í hugðarefni höfunda, umhverfi þeirra og aðstæður. Framan af ríkti rómantísk náttúrusýn en fljótlega kom táknsæi til sögunnar og fyrstu skrefin voru stigin í þá átt að brjóta upp natúralískt myndmál.

Á sýningunni getur að líta myndlistarverk íslenskra listamanna frá um sex áratuga skeiði eftir aldamótin 1900. 

Kjarval var fæddur árið 1885 og lést árið 1972. Himinn og haf eru á milli þessara tímapunkta í menningarsögunni og samfélaginu öllu á heimsvísu. Þetta var tími mikilla félagslegra umbreytinga, iðnvæðingar, þéttbýlisþróunar og tækniframfara. Íslenskir listamenn fóru utan til náms og komu heim með nýjar hugmyndir, innblásnir af þeim straumum og stefnum sem þeir kynntust í Evrópu. Myndlistarmenn eru sannarlega ekki eylönd í heimssögunni heldur takast í verkum sínum á við ólíkar aðstæður, nýjungar, byltingar og átök. Með innreið nútímalegra gilda í íslenskt samfélag þróuðust viðfangsefni og aðferðir listamanna, myndmál var brotið upp og abstraktið ruddi sér til rúms. Nútíminn lagði að í íslensku samfélagi eins og berlega má sjá í framvindu listsköpunar ólíkra listamanna og í ævistarfi Kjarvals. 

Árið 1973, ári eftir að Kjarval féll frá, voru Kjarvalsstaðir vígðir og nefndir eftir honum.  Kjarval er einn af ástsælustu listamönnum þjóðarinnar og hafa verk hans verið til sýnis hér í hálfa öld.

Verk hans og annarra listamanna á sýningunni eru úr safneign Listasafns Reykjavíkur að undanskilinni Fjallamjólk Kjarvals sem er eitt þekktasta verk listamannsins og er fengið að láni frá Listasafni ASÍ.

Kjarval og 20. öldin: Þegar nútíminn lagði að

Ásmundur Sveinsson

Anna Júlía Friðbjörnsdóttir

Arna Óttarsdóttir 

Árni Jónsson

Carissa Baktay

Elísabet Brynhildardóttir

Hildur Bjarnadóttir

Klemens Hannigan

Ragnheiður Gestsdóttir

Sigurrós G. Björnsdóttir

Sindri Snær Leifsson 

Hendi næst, samsýning í Ásmundarsafni

Ásmundarsafn

Sýningin Hendi næst endurspeglar vaxandi áhuga samtímalistamanna sem og áhorfenda á handverki en jafnframt verður horft til baka til þess að gera grein fyrir því hvernig arfleifð Ásmundar Sveinssonar endurómar í framúrstefnulegri tjáningu samtímans. Afturhvarf til handverks má líta á sem andsvar við löngu tímabili konseptlistar, rannsóknamiðaðrar listar og annarra huglægra áherslna í samtímalist, en einnig sem viðbragð við stafrænum veruleika þar sem flest svið mannlífsins hafa færst yfir á vettvang sem er allt annað en fastur í hendi.

Á þessari samsýningu mætast verk Ásmundar Sveinssonar (1893-1982) og samtímalistamanna sem skapa myndverk með eigin höndum og nýta rótgrónar handverkshefðir við listsköpun sína.

Listamenn sem eiga verk á sýningunni: 
Ásmundur Sveinsson,
Anna Júlía Friðbjörnsdóttir,
Arna Óttarsdóttir,
Árni Jónsson,
Carissa Baktay,
Elísabet Brynhildardóttir,
Hildur Bjarnadóttir,
Klemens Hannigan,
Ragnheiður Gestsdóttir,
Sigurrós G. Björnsdóttir,
Sindri Leifsson.

Handverk er tengt við gerð hluta sem hafa notagildi, eitthvað sem þú getur klæðst, borðað eða drukkið úr. Áður fyrr var handverk álitið veigaminna listform en málverk og skúlptúr því hlutirnir sem gerðir voru gegndu hlutverki tengt heimilinu. Þetta voru líka skapandi hefðir kvenna sem stóðu höllum fæti gagnvart körlum og þóttu lægri í valdastiganum. Á tuttugustu öld urðu mörkin milli listar og handverks óljós, sérstaklega í kjölfar listastefnu eins og Bauhaus, þar sem listamenn fóru að gera tilraunir með handverksaðferðir í listsköpun sinni. Í dag nota samtímalistamenn handverk óhikað í listsköpun sinni. Þeir leita nýstárlegra og óvæntra leiða í handverksaðferðum og gera hina aldagömlu umræðu um aðskilnað handverks og listar úrelta.

Ásmundur var alinn upp á bóndabæ í Dölunum þar sem hann lærði margt sem unnið var venju samkvæmt á bæjum. Hann var handlaginn og flinkur teiknari, með skólun og reynslu óx honum færni og útsjónasemi sem nýttist honum við sköpun verka sinna. Ótrúlegt er að skoða hverju hann áorkaði, mótun skúlptúra í leir, gifs, steinsteypu og tré, stækkun listaverka úr smáum skissum í stærðar útiskúlptúra, gerð flókinna verka úr fundnu efni, sem og smíði eigin íbúðar- og vinnuhúsnæðis. Í mörgu má sjá snilldarhandbragð og leikni í handverki, en samhliða því alls kyns frumlegar reddingar.

Hendi næst

Hreinn Friðfinnsson

Listaverkið From Time To Time sýnir 6 innrammaðar myndir í tveim röðum. Miðjuramminn sýnir eldingu. Tvær myndir sýna óræðan hulinn hlut með hvítri ábreiðu.

Hafnarhús

Verk Hreins eru ljóðræn og heimspekileg könnun á hversdagslegri mannlegri upplifun þar sem tími og tilviljun leika stórt hlutverk. Sýningin byggist eingöngu á verkum listamannsins í safneign og endurspeglar margslungnar tilraunir hans til að höndla hverfulleikann og fanga óendanleikann í tíma og rúmi.

Listasafn Reykjavíkur sýnir verk Hreins Friðfinssonar úr safneign.

Listamaðurinn Hreinn Friðfinnsson átti langan og farsælan feril, allt frá árunum í kringum 1970 til samtímans, en hann lést fyrr á þessu ári. Hreinn bjó alla tíð í Hollandi og sýndi verk sín í alþjóðlegu samhengi auk fjölmargra sýninga sem hann hélt hér á landi. Hann gerði meðal annars ljósmyndaverk  textaverk, lágmyndir og innsetningar úr fundnum efnivið. Í listsköpun sinni vísaði hann í hugmyndir um stöðu mannsins gagnvart tímanum, eilífðinni og alheiminum. Með hversdagslegri, ljóðrænni og manneskjulegri nálgun urðu þessi háleitu viðfangsefni að hugljúfum og áleitnum hugleiðingum. 
Sýningin Endrum og sinnum byggist eingöngu á verkum Hreins í safneign og spannar allan feril hans. Með henni minnist Listasafn Reykjavíkur eins ástsælasta listamanns samtímans sem hafði með verkum sínum og persónuleika ómæld áhrif.  Ekki síst var hann yngri kynslóðum listamanna mikil hvatning og munu verk hans að vonum halda áfram að veita fólki innblástur í margræðum einfaldleika sínum.


Hreinn Friðfinnsson: Endrum og sinnum

Jónsi

Gestur í myrkvuðu rými, umluktur mistri og ljósrönd í lofti.

Jónsi (f. 1975) er vel kunnur af verkum sínum á sviði tónlistar. Hann hefur á síðustu fimm árum unnið markvisst að því að aðlaga listsköpun sína að vettvangi myndlistar. 

Innsetningin FLÓÐ stendur áfram eftir að einkasýningu Jónsa í Hafnarhúsi lýkur.

Í innsetningunni FLÓÐI ganga áhorfendur í myrkvað rými, umluktir mistri og óræðum ilmi. Allt um kring óma hljóð sem eiga uppruna sinn í náttúrunni, stafrænni úrvinnslu og mannsröddinni. Hljóðmyndin vex og stigmagnast, skynjunin nær frá eyrum og ofan í maga, ómurinn flæðir yfir líkamann í bylgjum. Ljósrák í loftinu bregst við hljóðinu og ýtir enn frekar undir þá marglaga skynjun sem ferlið býður upp á.

Þyngdarkraftur tungls og sólar, ásamt snúningi jarðar, valda reglulega flóði og fjöru. Við sjávarföll færist mikið magn sjávar til eða frá ströndu og hefur áhrif á strauma í hafinu. Taktur sjávarfallanna hefur verið reglulegur og fyrirsjáanlegur í árþúsundir. Í dag má greina breytingu á sjávarborði, sem orsakast af loftslagsbreytingum á heimsvísu; varmaþenslu, bráðnun jökla og tapi á helstu íshellum jarðar. Vegna hækkunar sjávar tekur sjávarfallahæð einnig breytingum, nær hærra og lengra inn í land en áður.

Innsetning | Jónsi: FLÓÐ

Erró

Hverju verki átti að fylgja texti eftir rithöfund. En árið 1981 hafði honum tekist að mála aðeins 121 málverk. Erró hélt síðan áfram árið 1982 og málaði 5 málverk sem tilheyrðu myndaröðinni 1002 nætur og síðan á árunum 1984-85 bætti hann við myndaröðinni 1003 nætur og málaði 11 málverk. Alls málaði hann 137 málverk sem tengjast “1001 Nótt”. 



Þegar Erró hóf, árið 1977, að gera myndaseríuna Þúsund og eina nótt var hugmynd hans sú að setja saman 1001 myndverk sem hann myndi síðan birta í bók. 

Margir þekkja söguna um Scheherazade, dóttur stórvesírsins, sem sagði sultaninum, eiginmanni sínum, á hverju kvöldi, sögu þar sem æsispennandi framhaldi hennar var alltaf frestað til næsta dags: þetta voru brögð sem hún beitti til að komast hjá dauðanum. Þannig hófst þúsund og ein nótt með hrífandi sögum, sem koma jafnt úr fræði- sem og alþýðubókmenntum. Þjóðsögur, ævintýri, ferðasögur, rómantískar skáldsögur, stríðssögur og sagnir unnar úr indverskum, arabískum, persneskum, egypskum og hellenskri arfleifð mynda þetta nafnlausa safn sem hefur verið auðgað með viðaukum í aldanna rás og sem notið hafa mikilla vinsælda í Evrópu allt frá 18. öld.



Nætur Errós myndgera enga sérstaka sögu frá Þúsund og einni nótt, en þar birtast sambærileg þema líkt og ferðalög, ást, ofbeldi. Nokkrar tilvísanir til Austurlanda er að finna hér og þar, í gegnum mótíf, sem eru fengin að láni úr vestrænum málverkum: ambáttir og kvennabúr, ljónaveiðar og þættir úr biblíunni. En að mestu leyti vísa tilvitnanir í nútímasamfélagið, landvinninga út í geimnum, kínversku menningarbyltinguna, heimsvalda- og nýlendustríð. Þessar myndir eru torræðar og mynda ekki neina sérstaka heild.  Með klippimyndum framkallar Erró alls kyns nálganir, dularfullra og mótsagnakenndra mynda, sem rugla áhorfandann í ríminu. Erró er sjálfum sér samkvæmur, frjáls og fordómalaus og án fyrirfram gefna hugmynda tileinkar hann sér misleit efni fjölmiðlaheimsins og klippir saman verk sem hafa til að bera kröftug sjónræn áhrif.


Erró: 1001 nótt

Yoko Ono

Friðarsúlan í Viðey er hugarfóstur myndlistarmannsins, tónlistarmannsins og friðarsinnans Yoko Ono og er hugsuð sem leiðarljós fyrir heimsfrið.

Verkið er í formi „óskabrunns“ en á hann eru orðin „Hugsa sér frið“ grafin á 24 tungumálum. 

Upp úr brunninum stígur ljóssúla sem er samansett úr fimmtán geislum sem sameinast í einu sterku ljósi. Sex ljósgeislanna fara lárétt um göng á palli í kring um brunninn og er endurkastað upp á við með speglum. Pallurinn er þakinn þrenns konar íslensku grjóti – líparíti, grágrýti og blágrýti. Þessi hönnun er táknræn tjáning Yoko Ono á leiðbeiningarverki sem hún gerði árið 1965 og nefnist Ljóshús. „Ljóshúsið er tálsýn, byggt úr tæru ljósi. Sláðu upp strendingum á ákveðnum tíma dags, við ákveðna kvöldbirtu sem streymir gegnum strendingana, og ljóshúsið birtist í miðju vallarins eins og táknmynd, nema hvað þessi táknmynd býður þér inngöngu ef þú vilt. Svo kann að fara að ljóshúsið birtist ekki daglega, alveg eins og sólin skín ekki daglega.“ Þann 9. október 2007 var listaverkið tileinkað minningu Johns Lennon sem hefði þá orðið 67 ára. Á hverju ári lýsir friðarsúlan frá 9. október (fæðingardegi Lennons) til 8. desember (dánardags hans). Einnig logar ljósið frá vetrarsólstöðum til nýársdags og eina viku að vori. Uppsetning friðarsúlunnar er samstarfsverkefni Yoko Ono, Reykjavíkurborgar, Listasafns Reykjavíkur og Orkuveitunnar.

Yoko Ono (1933) er leiðandi myndlistarmaður á sviði tilrauna og framúrstefnu. Hún er iðulega tengd við listhreyfingar sem mótuðust
á sjöunda áratugnum á borð við konseptlist, gjörninga, flúxus og viðburðalist og er ein fárra kvenna sem tók virkan þátt í þeim. Mörg af
frægustu verkum Yoko Ono eru svokölluð þátttökuverk þar sem hún býður almenningi að taka þátt í sköpun listarinnar og eru Óskatrén gott
dæmi þar um.

Allar frekari upplýsingar um Friðarsúluna má finna á  imaginepeacetower.com.

Friðarsúlan

Hallgrímur Helgason

Á sýningunni Usli er sjónum beint að höfundarverki myndlistarmannsins Hallgríms Helgasonar, sem er raunar ekki síður þekktur fyrir ritstörf og samfélagsrýni. Innan myndlistarinnar hefur sagnamaðurinn valið sér málverkið og teikninguna sem tjáningarform. 

Usli vitundarinnar, usli mannsævinnar og usli veraldarsögunnar − eru eins og rauður þráður í gegnum þann fjögurra áratuga myndlistarferil sem hér er tekinn til skoðunar.

Þar segir hann sögur sem hafa persónulega skírskotun um leið og þær endurspegla tíðaranda eða, eins og í seinni tíð, eru viðbragð við atburðum veraldarsögunnar. Leitin að tjáningarmáta innan málverksins er leiðarstef og speglar hræringar innan listheimsins. Sá persónulegi stíll sem Hallgrímur hefur þróað á löngum ferli hefur jafnan verið fígúratífur en þó flakkað á milli raunsæis og fantasíu.

Hallgrímur Helgason er áttundi listamaðurinn sem valinn er til þátttöku í sýningaröð Listasafns Reykjavíkur á Kjarvalsstöðum, þar sem farið er yfir feril lykilpersóna í íslensku listalífi. Hvert og eitt þeirra er valið með tilliti til einstaks framlags þeirra og sérhæfingar á sínu sviði, bæði hvað viðvíkur miðlum, aðferðum og viðfangsefnum. Slík stöðutaka á sér stað í framsetningu lykilverka frá ólíkum tímum í Vestursal Kjarvalsstaða og útgáfu sýningarskrár þar sem fjallað um ferilinn í samhengi listasögunnar og samtímans.

„Ég vil hafa litina lifandi, tefla á tæpasta vað, og aldrei vera of smekklegur. Málverk eiga helst að valda usla í rýminu, yfirtaka stofuna, raska jafnvæginu, rústa hjónabandinu!“

Hallgrímur Helgason er fæddur í Reykjavík 1959. Hann nam stuttlega við MHÍ og Listaakademíuna í München en hefur starfað og sýnt sem myndlistarmaður frá árinu 1983. Hann hefur haldið yfir 30 einkasýningar heima og erlendis og tekið þátt í yfir 40 samsýningum víða um lönd. Árin 1985-89 var hann búsettur í Boston og New York og árin 1990-96 bjó hann í París. Verk hans eru meðal annars í eigu Metropolitan Museum of Art, New York, FRAC Poitou-Charentes í Angouleme, Frakklandi, Listasafns Reykjavíkur, Listasafns Íslands, Listasafns Háskólans, Listasafns Kópavogs og Listasafns Ísafjarðar. Árið 2021 hlaut Hallgrímur heiðursorðu Frakka fyrir menningarstörf, Officier de l'ordre des arts et des lettres.

Hallgrímur Helgason: Usli

Jóhannes Sigfinnsson (1896-1980), Grímsstaðabærinn við Mývatn  (Í eigu Menningarmiðstöðvar Þingeyinga)

Við ferðumst hringinn í kringum landið í gegnum sögu sem spannar rúma öld. Við stöldrum við og lítum firði, dali, þorp og bæi með augum fólks sem þekkir þar betur til en nokkur annar. Þetta eru Átthagamálverk sem máluð eru af ást og hlýju, uppfull af tilfinningu fyrir staðháttum og minningum fyrri tíma. Svo vill til að á þessu ferðalagi erum við óvenju heppin með veður! 


Sýning á átthagamálverkum í Vestursal Kjarvalsstaða er rannsóknarverkefni um jaðar íslenskrar listasögu. Þar hafa jafnt lærðir listamenn sem sjálfmenntað áhugafólk mundað pensilinn og skapað verk í persónulegu samtali við staði og minningar. Hvatinn að baki verkunum byggist fremur á einlægri löngun til að sýna og segja frá, dýpka tengsl, muna og varðveita, en að takast á við strauma og stefnur í listrænu samhengi. 

Í verkunum er varðveitt saga ólíkra einstaklinga, en á sýningunni eru verk eftir eitt hundrað manns hvaðanæva af landinu. Um leið segja þau sögu einsleits samfélags sem deilir áþekkum örlögum á tímum samfélagsbreytinga. Á tuttugustu öld fluttist fólk af bæjum í þéttbýli - og frá landsbyggðinni til höfuðborgarinnar. Þessir búferlaflutningar eru samofnir breytingum á sviði menntunar og menningar, verslunar og þjónustu, atvinnu- og efnahagsþróunar sem og félagslegra tengsla. Átthagamálverkin standa eftir eins og tilraun til þess að hægja á þessari framrás, stöðva tímann, fanga eitthvað áður en það verður um seinan. 

Hvernig tala átthagamálverkin til okkar í dag?



Á sýningunni eru verk eftir eitt hundrað listamenn, lærða og leika:

Ágúst F. Petersen, Áki Guðni Gränz, Ásgrímur Jónsson, Ásta Pálsdóttir, Baldvin Björnsson, Bjarni Guðmundsson, Bjarni Henriksson, Bassi, Bjarni Þór Bjarnason, Brynjólfur Þórðarson, Eggert Guðmundsson, Einar Ingimundarson, Einar Jónsson, Einar Jónsson frá Fossi,
Eiríkur K. Jónsson, Elfar Guðni Þórðarson, Elín Pjet. Bjarnason, Elísabet Geirmundsdóttir, listakonan í fjörunni, Erlendur Karl Þórðarson, Eyjólfur J. Eyfells, Finnur Jónsson, Freymóður Jóhannsson, Gísli Jónsson, Gísli Þorsteinsson, Guðmundur Guðmundsson, Erró,  Guðmundur Kristjánsson,Guðni Hermansen, Guðrún Layfey Jónsdóttir, Blaka, Gunnar Gunnarsson, Gunnlaugur Blöndal, Gunnlaugur Scheving,
Gunnlaugur Stefán Gíslason, Gústav Geir Bollason, Hallbjörg Bjarnadóttir, Helga Erlendsdóttir, Ljósblá, Herbert Sigfússon, Hebbi málari, Hjálmar Stefánsson, Hólmfríður Einarsdóttir, Hreinn Elíasson, Hringur Jóhannesson, Höskuldur Björnsson, Ísleifur Sesselíus Konráðsson, Jakob V. Hafstein, Jóhann Briem, Jóhannes Geir Jónsson, Jóhannes S. Kjarval, Jóhannes Sigfinnsson, Jón Aðalsteinn Stefánsson frá Möðrudal, Jón Engilberts, Jón Gunnarsson, Jón Hróbjartsson, Jón Stefán Sigurjónsson, Brimar, Jón Þorleifsson, Jónas Guðmundsson stýrimaður,
Júlíana Sveinsdóttir, Júlíus Axelsson, Karólína Lárusdóttir, Katrín Jósepsdóttir, Kata saumakona, Kristinn Ástgeirsson, Kristinn G. Jóhannsson, Kristinn Pétursson, Kristín Jónsdóttir, Kristín Þorvaldsdóttir, Kristján Davíðsson, Kristján H. Magnússon, Louisa Matthíasdóttir, Matthías Sigfússon,
Nína Tryggvadóttir, Ólafur Túbals,  Ólöf Birna Blöndal, Óskar Jónsson, Páll Guðmundsson frá Húsafelli, Pálmar Örn Guðmundsson, Rafn Eiríksson,  Ríkarður Jónsson, Sigfús Halldórsson, Sigríður Melrós Ólafsdóttir, Sigurður Baldvinsson, Sigurður Einarsson, Sigurður Sigurðsson, Sigurlaug Jónasdóttir, Sjøfn Har, Soffía Þorkelsdóttir, Stefán V. Jónsson, Stórval,  Steinþór Eiríksson, Svava Sigríður Gestsdóttir, Svavar Guðnason, Sveinn Björnsson, Sveinn Guðbjarnason, Sveinn Þórarinsson, Veturliði Gunnarsson, Vilhjálmur Einarsson, „Silfurmaðurinn“,  Þorbjörg Halldórsdóttir,  Þorvaldur Þorsteinsson, Þóra Jónsdóttir, Þórarinn B. Þorláksson, Þórdís Tryggvadóttir, Þórður Halldórsson frá Dagverðará, Þrándur Þórarinsson, Þuríður Jakobsdóttir Kvaran og Þuríður Sigurðardóttir, Þura.


Átthagamálverkið

Kjartan Ari Pétursson

Ásgrímur Þórhallsson

Sigurður Ámundason

Sigtryggur Berg Sigmarsson

Deepa R. Iyengar

Bjarni H. Þórarinsson

Halla Birgisdóttir

Styrmir Örn Guðmundsson

Jóhann S. Vilhjálmsson

Margrét Norðdahl

Marta Valgeirsdóttir

Teikning eftir Jóhann S. Vilhjálmsson í dökk rauðum og gráum lit.

Á sýningunni verða ný og nýleg verk eftir fjölbreyttan hóp listamanna. Verkin endurspegla mikla breidd í inntaki, þar sem glímt er sjálfsævisöguleg viðfangsefni, djúpstæðan sársauka og dauða, samhliða ljóðrænu hversdagsins, endurtekningum og ryðma í daglegum rútínum, óhlutbundnum formum og kerfum. Verkin eru unnin í fjölbreytta miðla; málverk, skúlptúrar, teikningar, vídeóverk og gjörningar. 

Murr er s‎ýning á verkum íslenskra samtímalistamanna þar sem sjónum er beint að áráttukenndum vinnuaðferðum í myndlist; endurtekningum, reglum og ofureinbeitingu.

Á sýningunni Murr er velt upp spurningum um hvað fái listamenn til að vinna endurtekið að sama viðfangsefninu, oft með svipuðum hætti? Hvað fær listamenn til að setja sér reglur og fylgja þeim eftir í þaula, mánuð eftir mánuð, ár eftir ár. 

Í samhengi listarinnar má oft finna hegðun og hugmyndir sem dagsdaglega myndu teljast fráleitar eða undarlegar. Út frá sjónarhorni sköpunar hafa listamenn frelsi til að kanna mörk mannlegs ástands og mannlegrar getu og nálgast út frá forsendum listarinnar. Það er því engin furða að stundum sé litið á list og áráttu sem tvær hliðar á sama peningi, í báðum tilfellum er um að ræða frávik frá því sem við teljum eðlilega mannlega hegðun og einnig frávik frá því sem við teljum mannshugann eða líkamann færan um. 

Listamenn sem eiga verk á sýningunni eru: 

Ásgrímur Þórhallsson, Bjarni H. Þórarinsson, Deepa R. Iyengar, Halla Birgisdóttir, Jóhann S. Vilhjálmsson, Kjartan Ari Pétursson, Margrét M. Norðdahl, Marta Valgeirsdóttir, Sigurður Ámundason, Sigtryggur Berg Sigmarsson, Styrmir Örn Guðmundsson. 

Sýningarstjóri er Ingunn Fjóla Ingþórsdóttir 

Murr

Frá því að Erró kynnti klippimyndir málaðar eftir heimildum fyrir evrópsku popphreyfingunni árið 1959, hefur hann sett fram á áhrifamikinn hátt, verk byggð á teiknimyndum og listasögu. 

Í sumar verða sýnd þrjú stór verk Errós úr safneign Listasafns Reykjavíkur þar sem myndefnið er að miklu leyti sótt í teiknimyndir samtímans.

Í verkunum þremur sem nú eru til sýnis í Fjölnotarými Hafnarhúss koma fyrir ýmsar þekktar persónur úr heimi teiknimynda. Í salnum verður komið upp aðstöðu fyrir gesti til þess að glugga í teiknimyndabækur, horfa á mynd um vinnuaðferðir Errós og eins verður hægt að virkja sköpunarkraftinn  í anda Errós í klippismiðju sem staðsett verður í rýminu. 



Erró: Verk úr safneign

Verk Jónsa eru hvert um sig heill heimur þar sem rými, hljóð, ljós og ilmur mynda órofa heild. Á sýningu hans, Flóð, eru fjögur verk frá 2023-2024. Þrjú taka hvert um sig yfir sinn sýningarsal í Listasafni Reykjavíkur – Hafnarhúsi og eitt er staðsett utandyra við inngang. Náttúran er í öndvegi, allt í senn sem viðfangsefni og efniviður. Hughrif eru sótt í yrti og innri ferli eins og vind, sjávarföll, sólargang og jarðhnik, en líka í öndun og flæði líkamans. Verkin eru manngerð en virkni þeirra á áhorfendur er óræð og marglaga í ætt við upplifun af náttúru. Þau höfða til ólíkra skynfæra og kalla fram djúpa tengingu manns og umhverfis, hér og nú, í viðstöðulausri hringrás. Þar eru kraftar á ferð sem ólga undir yfirborðinu og geta brotist fram og hellst yfir okkur með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. 

Listasafn Reykjavíkur er stolt af því að kynna fyrstu einkasýningu Jónsa í Evrópu í samstarfi við Listahátíð í Reykjavík.

Jónsi, Jón Þór Birgisson (f. 1975), hlaut í upphafi ferils síns alþjóðlega viðurkenningu sem forsprakki hljómsveitarinnar Sigur Rósar. Hann hefur undanfarna tvo áratugi unnið með tónlistarmönnum, myndlistarmönnum og kvikmyndagerðarmönnum að verkum þvert á listmiðla. Ásamt fjölskyldu sinni hefur Jónsi rekið ilmhúsið Fischersund frá árinu 2017. Jónsi hefur síðustu fimm  ár einbeitt sér að því að yfirfæra tilraunir sínar með tónlist og hljóð yfir í rýmisupplifun á vettvangi myndlistar. Hann hefur m.a. haldið einkasýningar í Museum of Old and New Art (MONA) í Tasmaníu; Norræna safninu, Seattle; og Art Gallery of Ontario, Toronto. Hann hefur undanfarin ár búið í Los Angeles, Bandaríkjunum. 

Jónsi: Flóð

Útskriftanemendurnir kljást meðal annars við endurskilgreiningu kynslóðahússins, skoða djöflavæðingu á náttúrulegum fyrirbærum, rannsaka hvort hægt sé að búa til hátískufatnað úr íslenskri ull án þess að koma nokkurntíman nálægt saumavél, gera tilraunir með nýja tækni til sjónrænnar miðlunar og leita að fegurðinni í ógurleika samtímans. Verkefnin endurspegla nám, rannsóknir og listsköpun þeirra á síðustu árum. Útskriftarnemendurnir takast á við áskorarnir okkar daga – ljós og myrkur, kulda og hlýju  – og útkoman boðar tíðindi. 

Á útskriftarsýningu Listaháskóla Íslands 2024 sýna yfir 70 nemendur úr myndlistardeild, hönnun og arkitektúr verk sín.

Í vetrarstillum sjást gjarnan glitský við sólarlag eða sólaruppkomu sem ljósrákir og stórbrotin litadýrð á himni. Glitský samanstanda af fjölda örsmárra ískristalla sem baðaðir eru sólarljósi þótt á jörðu niðri sé rökkvað eða aldimmt. Ískristallarnir beygja sólarljósið mismikið og útkoman minnir á svífandi olíubrák, sindrandi perlu, glansandi skel eða glitrandi sykur; skýið er hvítt en einnig gult, rautt, grænt og blátt. Litríkir flekkir ferðast um heiðhvolfið en staðnæmast á fleti við yfirborð jarðar þegar gripið er í myndavél sem veitir undrinu inn í heim samfélagsmiðla og tölvutækni. Ljómi þeirra heillar en er einnig túlkaður sem fyrirboði mikilla tíðinda, svo sem vetrarharðinda eða hlýnunar.   

Glitský

Borghildur Óskarsdóttir

Á sýningunni er varpað ljósi á frjóan og marþættan ferill hennar, listnálgun og verk, en samhliða sýningunni er gefin út vönduð bók þar sem verk hennar eru sett í samhengi við listir og fræði, sögu og samtíma.

Borghildur Óskarsdóttir (f. 1942) á merkan listferil að baki sem spannar um sex áratugi. Hún er enn að því listin er samofin lífi hennar og starfi. 

Verk Borghildar eiga erindi við samtímann, sem einkennist af viðleitni til að endurhugsa þau spor sem maðurinn hefur markað í náttúruna, himinn og jörð með lífríki sínu öllu. Umhverfisverk hennar standa þegar í náttúru landsins og má þar nefna verkið Flæðisker (1998), þar sem orðið „náttúra“ er steypt stórum stöfum og lagt í fjöru við Skerjafjörð. Verkið er nú horfið undir sand og sjó – náttúran tók það til sín. Annað viðamikið verk Þræðir á landi (2014) er að finna við sjö bæjartóftir í Landsveit og á Rangárvöllum; steyptar töflur þar sem greypt er ættarsaga fólksins sem á bæjunum bjó. En Borghildur fjallar þar um sögur raunverulegs fólks í baráttu við náttúruöfl og mannanna lög sem tengja okkur við rætur lands og fólks – arfleið okkar og framtíð.

Borghildur vinnur verk sín í fjölbreytilega miðla listsköpunar; grafík, teikningu, texta, málverk, höggmyndir, ljósmyndun, vídeó, hljóð, bókverk, innsetningar, gjörninga og þannig mætti telja áfram. Enginn efniviður eða leið til framsetningar myndverka er henni óviðkomandi. En leirinn sem efniviður, sem og glerið, ganga eins og rauður þráður í gegnum verk hennar. Leir og gler er allt frá því að vera efniviður í sjálfsmyndum hennar (1983) – þrungnar melankólíu á milli ljóss og myrkurs – auk fjölda annarra höggmynda, yfir í viðamikla innsetningu Þjórsá (2018) þar sem hún fleytir fínlegum grænbláum leirskálum út í stórfljótið eftir að hafa stillt þeim upp í bæjartóftum forfeðra sinna og mæðra, sem standa þar sem fyrirhuguð Hvammsvirkjun á að rísa. Ker og skálar geta táknað hið kvenlega og með alúð sveipar hún landið og langa menningarsögu íslensks almúgafólks kvenleika líkt og landgyðja til að lækna sárin sem rótgróin og valdbundin feðraveldishugsun hefur skapað. Móðurjörð, með sínu viðkvæma vistfræðilega samhengi sem gefur líf, er ítrekað teflt saman við föðurlandið í verkum hennar.

Verk Borghildar eru á lúmskan hátt há-pólitísk og snerta á brýnum málum íslensks samfélags, sögu og menningu, allt frá viðkvæmri stöðu kvenna innan feðraveldis til brothættrar stöðu landsins sem við fengum í arf. Hún hefur einstakt lag á að miðla í verkum sínum sárum sem gróa ekki svo auðveldlega þó margreynt sé að vefja þau umbúðum, breiða yfir og þagga; melankólía í skugga valdbundinnar mismununar kynja, hráslagalegir hrakningar fjölskyldna á milli bæja, stórbrotin umbreyting lands og útþurrkun menningararfleiðar í þágu stóriðnaðar. Sárin sem hún setur fingur á eru enn ógróin og þarfnast aðgátar, umönnunar og opinnar umfjöllunar svo að samfélagið geti tekið farsæl skref inn í framtíðina.

Um er að ræða afrakstur rannsóknarvinnu Aðalheiðar Lilju Guðmundsdóttur en Listasafn Reykjavíkur hlaut Öndvegisstyrk Safnaráðs árið 2021 til þess að rannsaka hlut kvenna í íslenskri myndlist í samstarfi við námsbraut í listfræði við Háskóla Íslands. Sýningin er önnur af þremur en við upphaf árs 2023 opnaði vegleg sýning á verkum Hildar Hákonardóttur á Kjarvalsstöðum sem var afrakstur rannsóknar Sigrúnar Ingu Hrólfsdóttur. 

Borghildur Óskarsdóttir: Aðgát

Halla Einarsdóttir

Hákon Bragason

Hrefna Hörn Leifsdóttir

Joe Keys

Katrín Agnes Klar

Kristín Karólína Helgadóttir

Kristín Morthens

Lukas Bury

Weronika Balcerak

Nína Óskarsdóttir

Ragnhildur Weisshappel

Sigrún Gyða Sveinsdóttir

Sólbjört Vera Ómarsdóttir

Una Margrét Árnadóttir 

Þórður Hans Baldursson 

Á sýningunni kemur saman úrval upprennandi listamanna með glæný og nýleg verk í anda þeirrar hefðar sem mótast hefur í áralangri sýningarröð Listasafns Reykjavíkur í D-sal. Nýverið var þar haldin 50. sýningin og ákveðið að bregða aðeins út af vananum af því tilefni. Nú teygir verkefnið sig út fyrir veggi D-salar og öll efri hæð Hafnarhúss er undirlögð.

D-vítamín er aukaskammtur skapandi orku úr myndlistarlífi samtímans hér á landi.

Með hliðsjón af því sem er í deiglunni um þessar mundir má hér á sýningunni greina ýmsa sameiginlega þræði. Auk þrotlausrar tilraunamennsku með efni og miðla er listamönnum umhugað um að halda á lofti mennskunni í einhvers konar viðbragði við ört vaxandi einsleitni, sjálfvirkni, fjöldaframleiðslu og gervigreind. Verkin draga fram hið einstaklingsbundna, líkamann, sköpunargáfu, tilfinningagreind, handverk, frásagnarlist og arfleifð. Þessir þættir og fleiri endurspegla dýpt tilverunnar og margbreytileika einstaklinga í nútímasamfélagi.    

Sýningaröðin í D-sal hóf göngu sína árið 2007. Þar hefur listamönnum sem hafa mótandi áhrif á íslenska myndlistarsenu verið boðið að halda sína fyrstu einkasýningu í opinberu safni. Samsýningin nú, D-vítamín, er unnin af sérfræðingum safnsins úr fjölda innsendra tillagna.

D-vítamín

Erró, Baie des Cochons. Á sýningunni Valdatafli má sjá með hvaða hætti listamaðurinn Erró (f. 1932) hefur alla tíð skrásett róstur eigin samtíma.

Hann dregur valdhafa, harðstjóra og stríðsherra inn í myndheim sinn þar sem þeir mæta skrumskælingu, háði og skopstælingu.

Í verkum sínum lítur Erró sögu heimsins gagnrýnum augum. Með því að blanda saman ólíkum og mótsagnakenndum myndbrotum leysir hann upp hefðbundna frásögn, snýr út úr orðræðu málafylgjumanna og grefur undan samfélagi sjónarspilsins. Upphafnar áróðursmyndir eru lagðar að jöfnu við niðrandi klisjur og öllu stigveldi snúið á haus. Sá heimur sem verk Errós endurspegla er eldfim blanda af ringulreið og mótsögnum, óhófi og ofbeldi.

Á sýningunni Valdatafli má sjá með hvaða hætti listamaðurinn Erró (f. 1932) hefur alla tíð skrásett róstur eigin samtíma.

„Mér finnst ég vera eins konar annálsritari, fréttamaður hjá stofnun sem geymir allar myndir heimsins og það er hlutverk mitt að fella þær saman.“ -Erró

Sýningin er samsett úr úrvali málverka, klippimynda, teikninga og þrykks þar sem Erró ber vitni um pólitískan veruleika síns tíma. Hún ber ennfremur með sér ógnvænlegan enduróm frá núverandi stríðsátökum í Úkraínu, fyrir botni Miðjarðarhafs og víðar þar sem óöld geisar í dag. Þá er undirliggjandi óttinn við þriðju heimstyrjöldina og stigmagnandi kjarnorkuvá.

Allan sinn langa listferil hefur Erró verið áhugasamur um hugmyndafræðileg og hernaðarleg átök sem einkennt hafa heimsfréttirnar á 20. og 21. öld. Tilvísanir í glæpi og hrylling nasismans koma fyrir á sýningunni sem og skírskotanir í langvarandi tímabil kalda stríðsins á milli Bandaríkjanna og Sovétríkjanna og bandamanna þeirra. Þá beinir Erró sjónum sínum að Persaflóastríðunum tveimur, átökum á milli Ísraels og Palestínu, valdaránum í Suður-Ameríku, Víetnamstríðinu, Kúbversku byltingunni og aðskilnaðarstefnu Suður-Afríku.

Verkin á sýningunni koma flest úr Errósafni Listasafns Reykjavíkur og spanna um sextíu ára feril listamannsins.

Valdatafl – Erró, skrásetjari samtímans

Hekla Dögg Jónsdóttir

Hekla Dögg Jónsdóttir: 0° 0° Núlleyja

Staðsetningarkerfið er mannanna verk rétt eins og dagatalið þótt maður leiði hugann sjaldan að því. Í verkum sínum skoðar Hekla Dögg Jónsdóttir slík grunnkerfi og beinir sjónum okkar áhorfenda að stað og stund. Hún teygir á hugmyndum okkar um „hér og nú“ og notar listina sem frjálst og opið rými þar sem hver og einn markar sér eigin viðmið. Verk hennar eru hverfull leikur á mærum hin hversdagslega og hins töfrandi þar sem óvæntar ummyndanir bjóða okkur að upplifa tilveruna í nýju ljósi.

Núlleyja er ímyndaður staður á miðju hafsvæði Gíneuflóa. Þar á hnitakerfi jarðarkúlunnar sér upphafsviðmið í skurðpunkti miðbaugs og núllbaugs.

Hekla Dögg er sjöundi listamaðurinn sem valinn er til þátttöku í sýningaröð Listasafns Reykjavíkur á Kjarvalsstöðum, þar sem farið er yfir feril lykilpersóna í íslensku listalífi. Hvert og eitt þeirra er valið með tilliti til einstaks framlags þeirra og sérhæfingar á sínu sviði, bæði hvað viðvíkur miðlum, aðferðum og viðfangsefnum. Slík stöðutaka á sér stað í framsetningu lykilverka frá ólíkum tímum í Vestursal Kjarvalsstaða og útgáfu sýningarskrár þar sem fjallað um ferilinn í samhengi listasögunnar og samtímans. Sýningarstjóri er Markús Þór Andrésson.

Hekla Dögg er fædd 1969 og stundaði nám við Myndlista- og handíðaskóla Íslands 1991 – 1994. Hún sótti skiptinám við Listaháskólann í Kiel í Þýskalandi og viðbótarnám við Staatliche Hochschule für Bildende Künste í Frankfurt am Main. Að loknu námi í Þýskalandi hélt Hekla til Bandaríkjanna til náms við Listaháskólann í Kalíforníu, California Institute of the Arts þaðan útskrifaðist hún með BFA gráður 1996 og MFA gráðu árið 1999. Allt frá útskrift hefur Hekla verið virk í sýningarhaldi og hefur sýnt í söfnum og á öðrum sýningarstöðum bæði hér heima og erlendis, meðal annars í Listasafni Íslands, Listasafni Reykjavíkur, Tate Modern safninu í London og Truck samtímalistamiðstöðinni í Calgary í Kanada. Hekla gegndi stöðu prófessors í myndlist við Listaháskóla Íslands frá árinu 2012 til 2022 og er einn af stofnendum og meðlimur Kling & Bang.

Klāvs Liepiņš

Renāte Feizaka 

Gildir einu hvort um er að ræða menningarlegan vítahring, loftslagsvítahring eða persónulegan vítahring. Hér vekja listamennirnir Klāvs Liepiņš og Renāte Feizaka máls á hinu siðferðilega og andlega eftirliti sem er alltaf til staðar. Eftirlit í líkingu varðturns sem er ætlað að halda okkur í skefjum. Hvíti sýningarsalurinn hefur verið afvígður upphöfnum heilagleika sínum. Það glittir í bresti í valdakerfum sem standa á stoðum nýlenduvæðingar og kapítalisma; kerfum sem fullnýta, framleiða, hámarka og bjaga öll gildi. Brestirnir hleypa ljósinu inn.
Sýningaröðin í D-sal hóf göngu sína árið 2007. Hér er listamönnum sem hafa mótandi áhrif á íslenska myndlistarsenu boðið að halda sína fyrstu einkasýningu í opinberu safni..

Í Vítahringnum veldur hringrásin stigmögnun. Ein athöfn kallar á aðra, aðra og hina sömu.

Samstarf Klāvs Liepiņš (f. 1991, Lettlandi) og Renāte Feizaka (f. 1987, Lettlandi) hófst 2019 með verkinu Traces of Red. Síðan hafa þau unnið saman að verkefnum ýmist í Lettlandi og á Íslandi. Þau eru bæði útskrifuð frá Listaháskóla Íslands; Klāvs með BA í samtímadansi 2018 og Renāte með BA í myndlist 2020. Listsköpun þeirra fer fram í gegnum skúlptúr, hreyfingu, gjörning, vídeóverk og innsetningar og þau skapa persónur, allt til þess að takast á við mikilvægar spurningar um samtíma okkar. Meðal viðfangsefna eru persónulegar sögur þeirra, sjálfsmynd, það að tilheyra, líkamleg arfleifð, lagskiptar þjóðfélagslegar kröfur og sú spenna sem ríkir í nútímalegu, kristnu samfélagi. Klāvs and Renāte voru tilnefnd til hvatningarverðlauna Íslensku myndlistarverðlaunanna 2022 fyrir sýninguna Eins og þú ert núna var ég einu sinni / Eins og ég er núna, svo munt þú verða í Nýlistasafninu 2021.

Sýningaröðin í D-sal hóf göngu sína árið 2007. Hér er listamönnum sem hafa mótandi áhrif á íslenska myndlistarsenu boðið að halda sína fyrstu einkasýningu í opinberu safni. Sýning Klāvs og Renāte er sú 50. í röðinni.

D50 Klāvs Liepiņš & Renāte Feizaka: Vítahringur

Myndhöggvarinn að störfum á vinnustofu sinni.

Myndhöggvarinn Ásmundur Sveinsson vann verk sín í ólík efni Hann skar út í tré, hjó í stein, mótaði í leir, yfirfærði í steinsteypu auk þess sem hann vann með járn og fundið efni. Mörg hans þekktustu verk eru uppstækkuð og úti undir berum himni víða um borgina. Verk hans urðu til í þrotlausri tilraunamennsku á vinnustofunni þar sem efni, inntak og rými kölluðust á. Þau eru ýmist hlutbundin eða abstrakt og fór Ásmundur í gegnum ýmis ólík tímabil í listsköpun sinni. Á sýningunni hverfum við aftur í tímann og inn á vinnustofu Ásmundar. Við fáum tilfinningu fyrir því sem gerðist á bakvið tjöldin í leit listamannsins að útfærslu sem hentaði hverju sinni fyrir þær hugmyndir sem spruttu fram.

Á sýningunni hverfum við aftur í tímann og inn á vinnustofu Ásmundar.

Undraland var heitið á næsta bóndabæ við þann stað í Laugardal þar sem Ásmundur byggði vinnustofu sína, „kúluhúsið“ við Sigtún. Hann bjó hér ásamt fjölskyldu sinni, byggði við og þróaði einstaka aðstöðu til listsköpunar. Húsið var endurbyggt að hluta og opnað sem listasafn og höggmyndagarður eftir andlát Ásmundar fyrir rúmum 40 árum. Markmið Listasafns Reykjavíkur þennan tíma hefur verið að sýna verk hans í allri sinni fjölbreytni og veita yngri kynslóð listamanna vettvang til að sýna eigin verk í samhengi við þá arfleifð.

Ásmundur Sveinsson (1893–1982) var einn af frumkvöðlum íslenskrar höggmyndalistar. Hann stundaði nám við Sænsku listakademíuna í Stokkhólmi, dvaldist nokkur ár í París og ferðaðist um Grikkland og Ítalíu. Ásmundur hélt alla tíð tryggð við þá afstöðu að listin ætti erindi til fólksins og ætti heima á meðal þess. Hann var kallaður alþýðuskáldið í myndlist og án efa á sú hugsjón rætur að rekja til lífsafstöðu hans ekki síður en höggmyndahefðarinnar.

Ásmundur Sveinsson: Undraland

Ragnar Kjartansson

Listamaðurinn Ragnar Kjartansson róandi árabát í hvítum jakkafötum með tvo farþega.

Verkið er myndbandsinnsetning á fjórum skjáum og unnin upp úr skáldsögu Halldórs Kiljans Laxness, Heimsljós (1937–40). Skáldsaga Laxness skiptist í fjórar bækur og á því byggist uppsetning myndbandsinnsetningarinnar. Árið 2025 eru 10 ár liðin frá gerð listaverksins Heimsljós og 70 ár frá því að Halldór Laxness hlaut Nóbelsverðlaunin.

Listasafn Reykjavíkur sýnir verkið Heimsljós – líf og dauði listamanns frá árinu 2015 eftir Ragnar Kjartansson.

Við gerð verksins stýrði Ragnar hópi vina og ættingja úr reykvísku listalífi í mánaðarlöngum gjörningi í Thyssen-Bornemiza-samtímalistasafninu í Vín. Gjörningurinn bar heitið Höll sumarlandsins og þar gátu sýningargestir bæði fylgst með framrás kvikmyndarinnar og vinnslunni við hana baksviðs og utansviðs. Kvikmyndaverkið býr yfir sama flökti á milli sviða þar sem við sjáum ekki einvörðungu tökuna sjálfa heldur jafnframt augnablikið þar á undan og eftir. Allar tökurnar á rúmlega áttatíu atriðum myndarinnar eru sýndar óklipptar, hvernig svo sem til tókst eða hve oft þurfti að endurtaka þær. Niðurstaðan verður nokkurs konar kúbísk kvikmynd; viðstöðulaus og brotakennd heild sem snertir á epískum skala mannlegra tilfinninga og örlaga.



Ragnar Kjartansson: Heimsljós

Ásta Ólafsdóttir

Brynhildur Þorgeirsdóttir

Erla Þórarinsdóttir

G.Erla – Guðrún Erla Geirsdóttir

Harpa Björnsdóttir

Margrét Jónsdóttir

Rúna Þorkelsdóttir

Rúrí

Svala Sigurleifsdóttir

Þorbjörg Höskuldsdóttir

Á sýningunni er leitast við  að skoða flókið tengslanet, sterkan vef og djarft frumkvæði kvenna sem einkenndi þennan tíma listrænnar nýsköpunar.

Ólga: Frumkvæði kvenna í íslenskri myndlist á 9. áratugnum er samsýning sem fjallar um afgerandi hlutverk kvenna í mótun íslenskrar listasenu á miklum umbreytingatímum níunda áratugs liðinnar aldar.

Á áttunda áratugnum lagði önnur bylgja femínisma grunninn að kvenfrelsisbaráttu um allan hinn vestræna heim sem leiddi af sér aukinn sýnileika kvenna og ýmsar breytingar innan stofnana. Með því að byggja á ávinningi áttunda áratugarins, sem oft hefur verið kallaður 
„kvennaáratugurinn,“ færði níundi áratugurinn konum frekari réttindi og skoraði ríkjandi viðmið listheimsins á hólm. Þessi kvennabarátta lagði því grunninn að nýjum áskorunum næstu kynslóða myndlistarkvenna sem ýttu enn við mörkum samtímalista. 

Á meðan Ísland gekk í gegnum verulegar félagslegar og menningarlegar breytingar, stigu konur fram sem róttækar raddir, sigldu inn í og mótuðu listheim sem var að mestu leyti karllægur. Með samstöðu og sameiginlega sýn á lofti ruddu þær nýjar brautir í tjáningu, frá gjörningum til hugmyndalista, og endurskilgreindu listhugtakið. Ólga varpar ljósi á samvinnu og tengslanet þessara listakvenna, gagnkvæman  stuðning og ástríðu, en þær sprengdu upp fyrirframgefnar væntingar um leið og þær lögðu grunn að nýrri framtíðarsýn.

Sýningin er afrakstur árslangrar rannsóknarvinnu þar sem áhersla hefur verið lögð á samtöl við listamenn og leit að óþekktum verkum. Verkin endurspegla fjölbreyttan sköpunarhátt listakvennanna og hefur að geyma gjörninga, vídeó, ljósmyndir, skúlptúr, prentverk. Listinn er ekki tæmandi, en hvert einasta valið verk birtist ekki aðeins sem einstök höfundasýn heldur fellur verkið einnig inn í stærra sögulegt samhengi listrænna samskipta og áhrifa. Mörg verkanna, auk efnis úr skjalasöfnum, eru nú sýnd í fyrsta sinn síðan á níunda áratugnum. Þau veita  ferska innsýn inn í  þetta áhrifaríka tímabil í íslenskri listasögu.

Ólga er meira en sýning—hún er virðingarvottur til þeirra kvenna sem settu mark sitt á liststofnanir þessa tíma—stofnuðu netverk listrænna tengsla og frumkvæðis sem heldur áfram að móta samtímalist. Samstarfið sem einkenndi listvettvang kvenna á níunda áratugnum leiddi ekki aðeins til nýsköpunar heldur hafði einnig áhrif á þróun sýningarhalds - og safnastarf og stuðlaði að dýpri skilningi á samtímalist á Íslandi.

Samhliða sýningunni fylgir bók sem fjallar ítarlega um sögurnar á bak við listina og listumhverfi þessa tíma. Hún inniheldur rannsóknargreinar Becky Forsythe, sýningarstjóra og Heiðu Bjarkar Árnadóttur, listfræðings, viðtöl við listakonur, myndir af listaverkum og heimildir sem bregða ljósi á tengslanetin  og samböndin sem nærðu tímabilið. Með útgáfunni er ætlunin að varðveita og heiðra framlag þessara brautryðjenda og sýna fram á hvernig verk þeirra halda áfram að hljóma og veita innblástur.

Árið 2021 fékk Listasafn Reykjavíkur Öndvegisstyrk Safnaráðs til að stofna þrjár rannsóknarstöður í samstarfi við Listfræði við Háskóla Íslands. Þær skyldu helgaðar rannsóknum á framlagi kvenna til íslenskrar listasögu. Fyrsta sýningin var í höndum Sigrúnar Ingu Hrólfsdóttur sem rannsakaði feril Hildar Hákonardóttur (2023). Sú síðari heiðraði verk Borghildar Óskarsdóttur undir stjórn Aðalheiðar Lilju Guðmundsdóttur (2024). Ólga: Frumkvæði kvenna í íslenskri myndlist á 9. áratugnum er þriðja og síðasta sýningin í þessari röð. Hún byggir  á rannsóknum Becky Forsythe, sýningarstjóra.  

Listamenn sem eiga verk á sýningunni eru 
Ásta Ólafsdóttir, Brynhildur Þorgeirsdóttir, Erla Þorarinsdóttir, Gerla, Harpa Björnsdóttir, Margrét Jónsdóttir, Rúna Þorkelsdóttir, Rúrí, Svala Sigurleifsdóttir, Þorbjörg Höskuldsdóttir.


