Uppfærsla á vefum borgarinnar í dag milli 17.00–18.00. Búast má við truflunum.

Afsakið óþægindin

Erró

Kjarval

Ásmundur

Ágúst Ferdinand Petersen fæddist í Vestmannaeyjum. Um tvítugt fór hann að sækja tíma hjá Birni Björnssyni, gullsmið og teiknara, og hóf svo nám í Myndlistarskólanum í Reykjavík tæplega fertugur þar sem Þorvaldur Skúlason var aðalkennarinn hans. Merkasta framlag Ágústs til íslenskrar myndlistar eru portrettmyndir hans.

Upp úr 1960 sagði Svavar Guðnason skilið við „flatarmálsfræðina“, þ.e. geómetríska myndlist sjötta áratugarins, og hóf aftur að leita á vit náttúrunnar. Júlíana Gottskálksdóttir segir um þessi umskipti í sýningarskrá árið 1990: „Samt urðu verk hans engin endurtekning á því sem hann hafði gert áður heldur var sem hann leitaðist við að leysa upp alla formgerð og láta litastrokurnar leika frjálst á myndfletinum. Hughrifin frá náttúrunni voru augljós og tjáningin ljóðræn, stundum allt að því impressjónísk eins og í verkunum Leysing, Ljósflökt og Ljósblik sem öll eru frá árinu 1962. Liturinn er stundum borinn þunnt á með spaða svo skín í gegn og áferðin minnir á vatnsliti. Leiðir gagnsæi litanna hugann að síbreytileika náttúrunnar sem listamaðurinn hefur tjáð og nöfnin gefa til kynna. ... Svavar hafði raunar unnið að því sama á stríðsárunum í Kaupmannahöfn, en tjáning hans var expressjónísk og fremur sprottin af minningu um náttúru en beinum hughrifum“ (Júlíana Gottskálksdóttir: Svavar Guðnason 1909–1988, bls. 46).Segja má að þessi nýi „náttúruexpressjónismi“ hafi fyrst fengið útrás fyrir alvöru í stórmyndinni Veðrið (240 x 400 sm) sem listamaðurinn málaði fyrir listskreytingarsjóð danska ríkisins (Statens Kunstfond) árið 1963. Um þá mynd segir Júlíana: „Mjúklega dregnar litabrautir virðast liðast eftir fletinum í ákveðinni hrynjandi eða ólmast hver um aðra. ... Hver blettur er kvikur, og hrynjandi formanna leiðir hugann að beljandi vatnsflaumi“ (Júlíana Gottskálksdóttir: Sama rit, bls. 47–49).

Bragi Ásgeirsson var fjölhæfur myndlistarmaður sem afkastaði miklu á ferli sínum. Hann aflaði sér yfirgripsmikillar menntunar í myndlistinni og nam í mörgum löndum. Myndlist hans er víðfeðm en þar má nefna teikningar, fígúratíf grafík, upphleypt popplistaverk og abstrakt málverk. Enginn einn listamaður fremur en annar hafði afgerandi áhrif á myndlist Braga en þó eru ákveðnir málarar sem Bragi hafði meiri mætur á en öðrum. Þar má nefna listamenn eins og Picasso, Munch, Jón Stefánsson, Modigliani, Matisse og Hammershøi.

Í grein um málverk Snorra Arinbjarnar segir Kristín G. Guðnadóttir í sýningarskrá árið 2006: „Listamenn á borð við Snorra, Gunnlaug Scheving, Þorvald Skúlason og Jón Engilberts settu manninn og mannlega tilvist í öndvegi. Þeir túlkuðu líf og kjör hins vinnandi manns í bæjarsamfélagi eða önnur hversdagsleg myndefni sem lutu að daglegu lífi sem einkenndist af kreppu, skorti og atvinnuleysi. ...Verk Snorra frá kreppuárunum fjalla þó ekki um vinnuna sem slíka eða hinn vinnandi mann. Þau snúast fremur um félagslega einangrun og samskiptaleysi í lamandi ástandi kreppunnar. Fólkið í myndum hans er óskilgreint, það er eins og vofur sem reika um bæinn án takmarks og tilgangs, bærinn er umgjörð utan um merkingarlausa tilvist mannsins. Kreppan birtist í verkum Snorra bæði sem félagslegt og tilvistarlegt ástand, tómleikinn og tilgangsleysið er þrúgandi. Kreppuáramyndir hans aðgreina sig á þennan hátt frá verkum annarra málara af hans kynslóð sem fengust við svipuð myndefni“ (Kristín G. Guðnadóttir: Snorri Arinbjarnar: Máttur litarins og spegill tímans, bls. 14).Á stríðsárunum hóf Snorri að slá á nýja strengi „hvað varðar myndefni, formgerð og litróf. Í sumum verka hans er hlýr, innilegur, allt að því rómantískur tónn. … Sú sýn sem blasti við sýningargestum var sterk, heil og ljóðræn. Form verka hans voru stærri og einfaldari en áður, litir heitari og efnismeiri og fjarvíddarvirkni á undanhaldi ... Snorri valdi eftir sem áður hversdagsleg myndefni: skip og báta, höfnina, slippinn, húsin og bæjargötuna; einn og einn vörubíll slæddist inn í myndir hans. ... [Þau voru] honum hvati til að tjá upplifun sína í formum, litum og línum“ (Kristín G. Guðnadóttir: Sama rit, bls. 16–17).Málverkið Frá Selsvör er frá þessu skeiði í myndlist Snorra. Það fangar eftirminnilega „kyrr kjör“ alþýðunnar upp til sveita eða við sjávarsíðuna sem séð hefur á eftir sínum bestu sonum og dætrum til Reykjavíkur. Eftir standa auð hús, fúnandi bátar í vör og vörubíll án bílstjóra. Um leið er málverkið sjálfstæð litræn og formræn upplifun.

Erlendur lærði myndlist á Íslandi en fór einnig í trésmíðanám og hefur stundað útskurð og smíðar. Hann var einn af stofnendum Gallerí SÚM  og sýndi með SÚM hópnum.

Þetta málverk Nínu Tryggvadóttur er meðal þekktustu verka hennar frá tímabilinu 1939–43 og það verk sem vakti einna mesta athygli á sýningu sem hún hélt í Unuhúsi við Garðastræti 1942. Um málverkið segir Hrafnhildur Schram: „Húsin og þökin eru hér fyrst og fremst túlkuð sem heilir og óbrotnir litfletir. Þetta eru kúbísk form, einfölduð og án smáatriða, glugga- og hurðalaus húsin líkjast fremur matadorhúsum en mannabústöðum. Hér er líka komið meira líf í litina og pensilskriftin orðin kvikari en fyrr. Nína hefur skilið að flæðandi ljós þarf að túlka með sterkum litum. Húsin á Grímstaðaholtinu eru fannhvít og okkurgul og húsaþökin skærrauð, skuggarnir dimmbláir og hafið djúpblátt. Hér tekst Nínu að spenna upp samleik ljóss og skugga, sterkar andstæður lita, og gæða þannig heildina lífi. Með sýningunni í Garðastrætinu markaði Nína stöðu sína í íslenskri myndlist ...“ (Hrafnhildur Schram: Nína í krafti og birtu, bls. 17).Í myndlistarsögu sinni segir Björn Th. Björnsson um myndir Nínu frá þessu skeiði: „Það er ráðandi þáttur í stíl hennar að skynja myndefnin í heilum litflötum; hún er þar hleðslumaðurinn, með steina sína og múrskeið í höndum. Hið sama er að segja um myndir hennar með húsaþyrpingum: þær eru röðun litblakka, þar sem svipur götunnar eða hverfisins ræðst ekki af gluggum, strompum og görðum, heldur af heildarsýn þessa manngerða landslags og „sálinni“ sem hún úr því les ... Um þessi verk Nínu þarf ekki að fara í neinar grafgötur: þau voru róttæk í innsta eðli sínu, uppgjör við það natúralíska blæbrigðamálverk sem helgaði enn almennan listasmekk landsmanna“ (Björn Th. Björnsson: Íslenzk myndlist á 19. og 20. öld II, bls. 276, 278).

Kristján Davíðsson er frumkvöðull í ljóðrænni abstraktlist á seinni hluta sjötta áratugarins. Ljóðræn abstraktlist hans er þó ævinlega reist á náttúruskynjun, og eftir tímabil formleysis í myndlist Kristjáns,1956–60, fjölgar aftur tilvitnunum í náttúruna. Þessari þróun lýsir Aðalsteinn Ingólfsson þannig í bókinni Kristján Davíðsson: „Dúkar hans stækka, pensildrættirnir verða brýnni, kraftmeiri, litirnir ríkulegri og formmyndun margræðari. Hughrif frá náttúrunni blandast æskuminningum frá Vestfjörðum, þar sem landslag er hrikalegra en annars staðar á landinu. Landslagið kveikir svo aftur minningar um hrikalegt fólk eða atburði sem tengjast því og ef til vill tónlistina í vindinum á hálfgleymdum stað og stund“ (bls. 18).Myndlist Kristjáns á sjöunda áratugnum lýsir Halldór Björn Runólfsson með þessum orðum í sýningarskrá árið 2007: „Frá þykkum og beindregnum pensilförum, eða mósaíklöguðum köflum eftir spaða, sem minna óneitanlega á tilhöggvið stuðlaberg eða hamarveggi, þróaðist mjúkt og leikandi pensilfar eftir því sem leið á sjöunda áratuginn. Við það dró smám saman úr þykkt áferðarinnar og meitluð ásýnd hennar lét undan síga fyrir bylgjandi jafngildum pensilstrokum. … Allan sjöunda áratuginn var hinn meitlaði stíll, sem áður var lýst, að gliðna rétt eins og meginlandsplötur og hleypa inn í glufur og sprungur hreinum lit, gjarnan bláum, en einnig rauðum og gulum“ (Halldór Björn Runólfsson: Kristján Davíðsson, bls. 24). Í Glæðum er mestur hluti flatarins tilbrigði um lífræn form, ekki ósvipuð þeim sem finna má í frjálslegustu landslagsmyndum Kjarvals, þar sem greina má atriði sem minna á hraun, grjót, grasbala, gilskorninga og ýmislegt foldarskart. Kristján hnykkir á þeim landslagsgjörningi með því að búa til eins konar sjóndeildarhring eða hórisont efst á myndfletinum. Um leið gerir hann hið gagnstæða, að opna myndina vinstra megin, þannig að þetta svokallaða landslag virðist hanga eins og í lausu lofti, og er því augljóslega tilbúningur mitt á milli hins hlutlæga og huglæga.

Safneign