Erró

Kjarval

Ásmundur Sveinsson

Málverkið er hluti af myndasyrpu Errós, Listasagan, þar sem hann skeytir saman brotum úr verkum þekktra listamanna módernismans (Picasso, Miró, Matisse o.fl.) í anda víðáttumynda („scape“). Ólíkt öðrum verkum í sömu seríu, safnar hann í þessu málverki saman portrettum af listamönnum sem tengjast sömu liststefnu, verkum eftir þýska expressjónista à borð við Bechmann, Dix, Felixmüller, Grosz, Kirchner, Kokoschka, Schiele o.fl. Allt hráefnið í myndina fann Erró í bók Frands Withford, Expressionist Portrait (1987), sem hann keypti á þýsku listasafni. Myndbyggingin hvílir á eins konar sveifluformi, „járnneti“ – teiknað með tölvu – sem heldur saman öllum myndunum með mikilli bylgjuhreyfingu. Það er eins og netið hafi veitt allar þessar myndir fortíðarinnar upp úr fljóti minninganna og sýni þær nú á yfirborði myndflatarsins.

Árið 1986 var Erró boðið að koma með tillögu að skreytingu á tveimur veggjum í bóka- og fjölmiðlunarsafni Cité des Sciences et de l’Industrie (Vísinda- og iðnaðarmiðstöðvarinnar) í París. Verkin áttu að tengjast vísindum og tækni. Erró kom með tvær tillögur í formi tveggja stórra klippimynda. Önnur þeirra var um vísindaskáldskap, en þótt hún væri stórbrotin og fögur var hún ekki samþykkt þar sem hún þótti ekki henta staðnum. Nokkrum árum seinna tók listamaðurinn aftur fram klippimyndina sem hafði verið hafnað og málaði eftir henni stórt málverk fyrir framtíðarlistasafn Errós í Reykjavík. Í þessu dýnamíska víðáttumálverki („scape“) er rýmið mettað yfirspenntum, ærslafullum og árásargjörnum ofurmennum, geimhetjum, stjörnustríðsfólki og skrímslum sem Erró fékk að láni hjá bandarískum teiknimyndasöguhöfundum á borð við Jack Kirby. Málverkið er eins konar samansafn allra þeirra teiknimyndafígúra sem orðið hafa á vegi listamannsins, en Erró notaði myndefni myndasögublaðanna í fyrsta sinn í verk sín á árunum 1963–64 þegar hann dvaldist í New York. 

Safneign

Guðmundur Guðmundsson, öðru nafni Erró (f. 1932), er tvímælalaust þekktasti samtímalistamaður Íslendinga. Hann hefur verið þátttakandi í framsæknu listalífi Parísarborgar allt frá árinu 1958, bæði innan súrrealistahreyfingarinnar og einnig sem einn af forvígismönnum popplistarinnar eða evrópska frásagnarmálverksins. Erró byggir verk sín á tilvísunum í myndir annarra sem hann klippir saman og flytur yfir á léreftið. Hann segir frá með myndmáli ofurraunsæis og teiknimynda og frásögn hans er ýmist einföld og kyrrstæð eða flókin og yfirgengileg. Hann klippir og sundurgreinir, límir og endurbyggir flóknar sögur þar sem viðfangsefnin eru ýmist pólitík, erótík, listasagan, ævisögur, skáldsagnapersónur, teiknimyndahetjur og vísindaskáldskapur eða eigin listaverk. 1951 Guðmundur útskrifast úr kennaradeild Myndlista- og handíðaskólans um vorið með hæstu einkunn1952 Fer til náms í Listakademíuna í Osló.1953 Mósaíksýning frá Ravenna sem haldin er í Osló vekur aðdáun Guðmundar.Hann ferðast til Spánar og ákveður að taka upp listamannsnafnið Ferró.1954 Innritast í Listakademíuna í Flórens.1955 Fær inngöngu í mósaíkskóla í Ravenna (Scuola del Mosaico). Tekur þátt í samsýningu ungra erlendra listamanna í Galleria Santa Trinita í Flórens. Í kjölfarið skipuleggur galleríið fyrstu einkasýningu Ferrós. Kynnist hinni ísraelsku Myriam Bat-Yosef. 