Ásmundur Sveinsson

Erró

Kjarval

Verkið er staðsett í Hallsteinsgarði í Grafarvogi.Verkaröð Hallsteins, Veðrahöll, er safn sjálfstæðra verka sem öll eru samsett úr plötuáli. Þau bera sterk höfundareinkenni, leik með óhlutbundin form þar sem röðun, hleðsla, endurtekning og tenging skapar spennu. Líkt og í öðrum verkum sínum byggir Hallsteinn á módernískri arfleifð þar sem verkin tala fyrir sig án sérstakrar tengingar við nokkuð annað. „Listin fyrir listina“. Heiti þessara verka gefur þó til kynna tengingu við náttúruna og þau njóta sín vel í Hallsteinsgarði í Grafarvogi. 

Verkið er staðsett við Kvennadeild Landspítalans.Höggmyndin var afmælisgjöf Reykjavíkur til Fæðingarheimilisins. Verkið er raunsætt sem nær að fanga augnablikið á einlægan og fallegan hátt. Móðirin er sterkleg og hefur allt sem barnið þarf til að þrífast fyrstu æviárin, móðurlega ást, sem og styrk til að verja barnið fyrir umheiminum. Það er enginn hávaði í myndum Tove heldur fegurð hins formræna og samþjappaða einfaldleika.

Verkið er staðsett við Menntaskólann við Sund, á horni Gnoðarvogs og Skeiðarvogs.Blómgun á það sameiginlegt með fleiri verkum Sigurjóns að fjalla um náttúrulegt fyrirbæri eins og kemur fram í heiti verksins. Verkið er myndað út frá einföldum og endurteknum geómetrískum formum. Bogarnir minna á hvelfingar kirkna í gotneskum stíl eða krónublöð túlípana og fá þannig táknræna merkingu. Þeir afmarka og virkja innra rými í verkinu þannig að verkið virðist fjalla bæði um innri og ytri heim.

Verkið er staðsett í Grjótaþorpinu.Minnisvarðinn er um Sigvalda Kaldalóns (1881-1946), hið þjóðþekkta tónskáld og lækni. Helgi Gíslason vann verkið sem stendur nærri Vaktarabænum í Grjótaþorpinu en þar fæddist Sigvaldi. Verkið er lágmynd sem skiptist í fjóra myndfleti. Meðal þekktustu verka Sigvalda Kaldalóns eru Ísland ögrum skorið og Á Sprengisandi. Jóhannes úr Kötlum komst þannig að orði um tónlist Sigvalda í minningargrein: „Vart mun finnast sú sál á Íslandi, að hún hafi ekki einhverju sinni orðið snortin af söngvum hans, vart sú rödd, sem ekki hefur reynt að taka undir þá. Þetta eru tónar sem allir skilja og eiga og þess vegna geta þeir ekki dáið.“

Verkið er staðsett við Selásbraut í Árbæjarhverfi.Ingi Hrafn lauk við verkið árið 1974 eftir að hafa gengið með hugmyndina í kollinum í nokkur ár. Fallandi gengi var fyrst sýnt á útisýningu í Austurstræti í Reykjavík en hún var skipulögð af Myndhöggvarafélaginu í tilefni Listahátíðar í Reykjavík 1976. Verkið, sem fyrst bar heitið „Gengissig“, var keypt af Reykjavíkurborg það ár og komið fyrir á flötinni í Árbænum árið 1977. Á þeim tíma sem verkið var gert var gríðarleg verðbólga og sveiflur á gengi krónunnar, enda sagði listamaðurinn eftirfarandi um nafngift verksins: „Mér fannst það liggja beint við, því svo lengi sem ég man hefur gengið verið annað hvort að síga eða falla á Íslandi.“ Stallurinn undir verkið kom síðar, eða árið 1982, en vildi þá ekki betur til en svo að höggmyndin féll út krana og laskaðist og þótti verkið þá bera nafn með rentu. Gert var við verkið og því komið klakklaust á stallinn nokkru síðar. 

Verkið er staðsett við Suðurlandsbraut 18.Verkið er í eigu Olís.Listaverkið Dropar samanstendur af skúlptúr og lágmynd við byggingu Olíufélagsins að Suðurlandsbraut 18. Verkið var unnið á sama tíma og verið var að byggja húsið og vann Magnús það í náinni samvinnu við arkitekta hússins, Guðmund Kr. Kristinsson og Ferdinand Alfreðsson. Þegar verkið var kynnt til byggingarnefndar var olíukreppan í algleymingi og Magnús lét þau orð falla að verkið væri vísun í síðustu olíudropana í heiminum, enda svipar formunum til dropa. Þetta var fyrsta utanhússskreyting Magnúsar.

Verkið er staðsett á horni Langholtsvegs og Álfheima. Hyrningar er heiti nokkurra verka eftir Hallstein sem standa á nokkrum stöðum í borginni, þ.á m. í Hallsteinsgarði í Grafarvogi. Eitt er varðveitt innanhúss þar sem því er ekki ætlað að standa utandyra. Öll tilheyra þau sömu verkaröð þar sem í grunninn byggja þau á áþekkum formum. Hins vegar eru þau útfærð í ólík efni, stein, málað eða ómálað stál. Léttleika, leik og frjóa myndhugsun er að finna í verkunum og er innra rými þeirra opið, afmarkað með einföldum en skýrum ramma. 

Verkið er staðsett í Hallsteinsgarði í Grafarvogi.Hyrningar er heiti nokkurra verka eftir Hallstein sem standa á nokkrum stöðum í borginni, þ.á m. í Hallsteinsgarði í Grafarvogi. Eitt er varðveitt innanhúss þar sem því er ekki ætlað að standa utandyra. Öll tilheyra þau sömu verkaröð þar sem í grunninn byggja þau á áþekkum formum. Hins vegar eru þau útfærð í ólík efni, stein, málað eða ómálað stál. Léttleika, leik og frjóa myndhugsun er að finna í verkunum og er innra rými þeirra opið, afmarkað með einföldum en skýrum ramma.

Verkið er staðsett við Háaleitisbraut.Verkið Landnám eftir Björgvin Sigurgeir Haraldsson er stórt og tígulegt verk úr samsettum steinplötum sem sýnir tvo landnámsmenn, víkinga, sem standa í stafni og horfa einbeittir á ónumið land. Verkinu sem er um fimm metra hátt var komið fyrir nærri Austurveri við Háaleitisbraut árið 1975, um það leyti sem hverfið var að byggjast upp.

Verkið er staðsett við Grund dvalar- og hjúkrunarheimili.Verkið er í eigu Grundar dvalar- og hjúkrunarheimilis.Demanturinn er afsteypa af verkinu Höndin (1904-1905). Árið 1905 á Den Frie Udstilling sýndi Einar verkið fyrst en það var fyrirhugað sem minnismerki um færeyska skáldið og sjálfstæðishetjuna Poul Nolsöe. Einar sagði sjálfur að Höndin ætti að tákna kraftinn og viljann sem lyftir bjarginu. Myndefnið, risastóra hönd sem lyftir steini eða bjargi, ber að skoða í samhengi við þekkt verk í listasögunni, m.a. höggmynd Augustes Rodin, Hönd Guðs (1898). Hjá Rodin verður myndefnið einhvers konar tákn um sköpunina þar sem hendur Guðs skapa mann og konu úr grófu efninu. Í verki Einars er höndin lögð að steininum eða bjarginu án sýnilegra átaka. Hún er tákn fyrir vilja hins sterka einstaklings sem lyftir klettinum og vísar með því móti til sögulegs hlutverks Nolsöes. Höggmyndina átti að setja út á sjó, hún skyldi standa upp úr sjávarfletinum, höndin persónugervingur skáldskaparins steypt í brons en steininn úr rauðu graníti. Einnig gerði Einar vatnslitamyndina Höndin (1904) sem hægt er að finna í Listasafni Einars Jónssonar.

Verkið er staðsett í Hallsteinsgarði í Grafarvogi.Steinbarn II er að mörgu leyti einkennandi fyrir höggmyndir Hallsteins, opin fyrir miðju og formin einföld en hér með þungann nær stöpli verksins. Verkið er gert úr steyptu stáli og stendur við svonefndan Hallsteinsgarð í Grafarvogi við Gufunes. Þar njóta verk hans sín vel í samspili við náttúruna og landslagið. Þaðan er útsýni vítt og breitt, allra veðra er von og sjávarborðið rís og fellur. 

Verkið er staðsett við Stekkjarbakka í Breiðholti. Í verkinu er að finna leik með samsetningu forma þar sem listamaðurinn notar mislanga og breiða þrívíða fleti sem minna á kassa eða tening. Skúlptúrinn stendur að auki á stórum stöpli sem virðist hluti af verkinu þar sem kassalaga formin mynda eina heild. Fletirnir eru notaðir til þess að teikna upp form og hreyfingu. Verkið hverfist um op í miðju þess sem tekur á sig ólík form eftir því hvaðan maður horfir á verkið.

Verkið er staðsett við Hringbraut.Verkið er í eigu Norræna hússins og Norræna félagsins.Merkið sjálft var upphaflega teiknað af auglýsingastofu Gísla B. Björnssonar fyrir Æskulýðssamband Íslands í tilefni af Norrænu æskulýðsári sem haldið var hér árið 1966. Stofan vann nokkrar tillögur út frá þeirri hugmynd að flétta saman form stafsins N og að lokum var þetta merki valið. Nokkru seinna, um 1973, fór Norræna félagið fram á að fá að nota merkið í þrívíða mynd sem var sett upp í námunda Norræna hússins þar sem það stendur nú. Verkið var gjöf finnska-norræna félagsins til Norræna hússins en arkitekt hússins er hinn finnski Alvar Aalto. Bæði norrænu félögin á Íslandi og Finnlandi hafa notað þetta merki.

Staðsett við HagatorgÁrið 1969 samþykkti borgarráð Reykjavíkur að fela Sigurjóni Ólafssyni að gera tillögu að minnisvarða til að minnast stofnunar íslenska lýðveldisins 1944. Minnisvarðinn er myndaður af fimm misháum súlum úr koparplötum sem standa á steyptum sökkli. Hugmyndin um súluna er miðlæg í allri listsköpun Sigurjóns. Þar kemur margt til, hugsanlega öndvegissúluminnið, en einnig helgar súlur fornra þjóða á borð við indjána á vesturströnd Norður-Ameríku, auk þess sem súlan nýtist mörgum formbyltingarmönnum þegar einfalda skal myndmálið. Súlan er einnig ævafornt minni hins upprétta manns sem stendur einn og óstuddur andspænis víðáttum heimsins. Súlan birtist í konumynd úr steini sem Sigurjón gerði árið 1939, í Öndvegissúlunum við Höfða frá 1971 og ótal smærri verkum listamannsins.Íslandsmerkið er einnig eitt af mörgum „hópmyndum“ sem Sigurjón gerði um dagana. Hann gerði til dæmis fjölskyldumyndir árið 1939, ýmist úr einu formi eða fleirum. Síðar gerði hann abstrakt hópverk úr lóðréttum einingum sem þó tengjast innbyrðis með ýmsum hætti. „Íslandsmerkið er … nánari útfærsla á hóphugmyndinni þar sem samtengingin milli forma verksins er að vísu hætt að vera áþreifanleg en byggir eingöngu á samspili og samhrynjandi frjálsra forma í rýminu“ (Auður Ólafsdóttir: „Frá súlu til Íslandsmerkis.“ Íslandsmerki og súlur Sigurjóns Ólafssonar). 

Verkið er staðsett við Dómkirkjuna.Sr. Bjarni Jónsson (1881-1965) var um langt árabil einn þekktasti borgari Reykjavíkur og sópaði að honum þar sem hann gekk hempuklæddur milli heimilis síns og kirkju. Hann var fastheldnari í trúarefnum en sumir aðrir kirkjumenn um hans daga sem aðhylltust nýguðfræðina, en kristindómur Bjarna var borinn uppi af heitri trú og andagift. Brjóstmyndin var sett á stall sjö árum eftir andlát hans. Í bók Björns Th. Björnssonar, Íslenzk myndlist II (bls. 199), segir: „Þegar Sigurjón vann að mynd séra Bjarna, kom þar, að honum þótti sér ekki nægjanlegt að horfa á hann sitjandi á stól inni í bragganum hjá sér. Lítill kirkjugöngumaður sjálfur, fannst honum hann nú þurfa að sjá guðsmanninn í réttum skrúða sínum og sönnu umhverfi. Og einhverja kyrra stund gengu þeir saman í dómkirkjuna, þar sem séra Bjarni steig skrýddur í stólinn, tók höndum saman yfir bríkina og flutti viðeigandi predikunarstúf yfir myndhöggvaranum sem hefur trúlega hlustað á, kvikur, með augunum. Þótt smáræði sé, sýnir þetta samt mæta vel með hverjum huga og hætti Sigurjón nálgast verkefni sín.“

Verkið er staðsett í Borgarbókasafninu í Tryggvagötu.

Verkið er staðsett við Miklubraut.Verkið var fyrst gert árið 1972 og svo stækkað árið 1974 en Íslenska álfélagið pantaði verkið af listamanninum til að gefa íslensku þjóðinni í tilefni af 1100 ára afmæli Íslandsbyggðar. Fyrst stóð það á Bæjarhálsi í Árbæ en var síðar flutt að Miklubraut gegnt Rauðagerði, þar sem það stendur nú.Þetta verk er síðasta stóra verk Ásmundar og hét upphaflega Ljóð til fjallkonunnar. Hann lýsti verkinu svo: „Ég geri fjöllin að hörpum, set sólina í miðju og svo eru sumir sem segja mér – það er nú alveg óvart – að friðartáknið sé í sólinni líka.“ Verkið hlaut því fljótlega það nafn sem það ber í dag, Undir friðar- og landnámssól, þar sem vísað er í friðartáknið.

Verkið er staðsett í Hallsteinsgarði í Grafarvogi.Hallsteinn hefur unnið tvö verk með löngu millibili en tengir þau með sama heiti, Harpan I frá 1972, og Harpan II frá 2006. Bæði eru verkin óhlutbundin en minna þó á hljóðfæri þar sem þau byggjast á þríhyrningsforminu eins og harpan. Eins og oft má sjá í verkum Hallsteins hverfast þau bæði um efnið sjálft og form þess en ekki síður loftið sem umlykur þau og þau form sem teikna sig upp inn á milli. Verkin eru úr steyptu stáli og rísa tignarlega í Hallsteinsgarði í Grafarvogi þar sem vindar leika tónverk á hörpu listamannsins. 

Staðsett við HöfðaUm 1970 fól Reykjavíkurborg Sigurjóni Ólafssyni að gera standmynd sem setja mætti upp við Höfða, móttökuhús borgarstjórnar við Fjörutún. Listamaðurinn átti þá í gifturíku samstarfi við Gunnar Ferdinandsson járnsmið og vann verkið með aðstoð hans. Kápa verksins er gerð úr tilsniðnum eirplötum sem festar eru á öfluga stálgrind. Fyllt er upp í holrúm með steinsteypu. Verkinu var komið fyrir á háum steinsteyptum stöpli á túninu hægra megin við Höfða árið 1971.Sigurjón gaf verkinu aldrei sérstakt heiti, en Björn Th. Björnsson nefndi það Öndvegissúlur, og fór ekkja listamannsins fram á að það heiti yrði eftirleiðis notað. Verkið skemmdist í ofsaveðri 2002 og þá voru bæði burðarvirki og kápa þess endurnýjuð auk þess sem stöpull var lagfærður.Eins og nafnið gefur til kynna er Öndvegissúlur eitt af mörgum tilbrigðum Sigurjóns við súluformið (sjá umfjöllun um Íslandsmerkið hér á vefsíðunni) sem felur í senn í sér vísun til fornra helgisúlna (totem) og hins upprétta manns. Í þessu verki er manngerving (fígúrasjón) sérstaklega áberandi, þar sem uppréttu formin tvö, báðum megin við lóðréttu plötuna við miðbik, standa bæði á tveimur fótum, víkka upp eins og stílfærð kvenmannsform og skarta smáatriðum á borð við fingur. Loks enda þær á uppmjóum höfuðmyndum, opinmynntum eða tenntum. Í ljósi þessarar greinilegu manngervingar má velta því fyrir sér hvort nafngift verksins sé fyllilega réttmæt. Hvað snertir hugmyndir og form er skýr skyldleiki með Öndvegissúlum og Íslandsmerki enda eru verkin gerð um svipað leyti. Hins vegar er verkið Öndvegissúlur að því leyti ólíkt Íslandsmerki að það er ekki margar aðskildar súlur heldur tvö samhverf eða nánast samvaxin súluform.

Staðsett á stétt fyrir framan Kjarvalsstaði. Á annan steininn eru grafin minningarorð um NínuSkömmu eftir andlát Nínu Tryggvadóttur listmálara (1913–68) hafði eiginmaður hennar, bandaríski vísindamaðurinn og myndlistarmaðurinn L. Alcopley, samband við Sigurjón Ólafsson og bað hann um að gera legstein á leiði konu sinnar. Sigurjón mun hafa lýst sig fúsan til þess en ekki getað sætt sig við fyrirliggjandi reglur um stærð legsteina. Bauð hann því Alcopley að gera sérstakan skúlptúr í minningu Nínu og lagði til að þeir gæfu borginni hann í sameiningu.Sigurjón lauk við skúlptúrinn 1974. Var hann settur upp við horn Kjarvalsstaða sunnanmegin og vígður 10. júní það ár. Skúlptúrinn er lóðréttur stokkur úr bronsi, heill að neðan en inndreginn tvisvar þegar ofar dregur. Þessir hvelfdu efri hlutar verksins kallast síðan á við járnstengur í tveimur pörum sem ganga út frá verkinu á víxl, efst og fyrir miðju, og gefa til kynna „kvenlega mýkt“ um leið og þær draga til sín opið rýmið allt um kring. Í umfjöllun um þennan skúlptúr talar Birgitta Spur, ekkja listamannsins, um hann sem „óð til konunnar“, sambland mýktar og jarðbundinnar festu, sbr. hnullungana báðum megin við stokkinn.Minnismerki um Nínu er í flokki fjölda annarra „súlumynda“ eða tótem-verka Sigurjóns, sbr. Íslandsmerkið og Öndvegissúlur, þar sem meðal annars koma saman minnið um hinn „upprétta mann“ og helgitákn fornra þjóða (sjá umfjöllun um þessi verk hér á vefsíðunni). Jafnframt sver það sig í ætt við nokkrar lágmyndir Sigurjóns úr eir fyrir það að á því eru í rauninni fjórar hliðar.Eftir gagngera viðgerð árið 2007, sem unnin var af Helga Gíslasyni myndhöggvara, var ákveðið að færa listaverkið yfir á stéttina fyrir framan Kjarvalsstaði þar sem það stendur nú skáhallt við innganginn.

Collection