Erró

Kjarval

Ásmundur Sveinsson

„Maó fór ekki nema einu sinni út fyrir landamæri Kína, þá var hann mjög ungur og ferðinni var heitið á þing Kommúnistaflokksins í Moskvu. Ég hef gert honum kleift að fara út um allan heim í sýndarveruleikanum,“ útskýrir Erró. Í syrpunni Kínversk málverk ímyndar listamaðurinn sér einmitt Maó formann og félaga hans á mikilli sigurför um helstu borgir og táknræna staði Vesturlanda: Maó í Feneyjum, í París, London, Berlín, Washington, Maó í New Jersey... Þessi útgáfa Errós af Göngunni miklu est kaldhæðnisleg vísun í hreyfingu maóista sem flæddi yfir heim vestrænna lista- og menntamanna eftir atburðina í maí 1968. En með því að tengja saman áróðursmyndir Kínverja og túristamyndir kapítalískra Vesturlanda afhjúpar listamaðurinn hvað þessar myndir eru blekkjandi. Hinar brosmildu, sléttu og felldu amerísku og evrópsku staðalmyndir eru alveg eins og samsvarandi myndir frá kommúnistaríkjunum. Með því að stilla þessum myndum saman kemur listamaðurinn því til skila hvernig myndir eru notaðar til að ráðskast með almenning.

Á áttunda áratugnum málaði Erró margar syrpur um geimferðir og notaði þá einkum myndir sem hann fékk hjá NASA, Geimferðastofnun Bandaríkjanna. Oft stillti hann upp hetjulegum ljósmyndum af bandarískum geimförum sem gerðar voru í þjóðernislegu áróðursskyni og hins vegar munúðarfullum myndum af nöktum konum úr listasögunni. Að sigra geiminn tengist þannig á skoplegan hátt ástarsigrum og dregur úr hetjulegri vídd geimferðanna. Í Tyrkneska baðinu eru geimfarar í heimsókn í kvennabúri í málverki eftir Ingres. Annars vegar birtist stífleiki og karlmennskudáð, hins vegar losti og kvenleg íhygli. Í baksýn eru geimfarar sem standa stoltir á himni eins og hálfguðir, þeir gnæfa yfir þrýstnum ambáttum kvennabúrsins, ódalískunum, sem eru í faðmlögum í forgrunni og þekja tvo þriðju myndflatarins. Frá brosandi andliti geimfarans efst í vinstra horni liggur lína niður að nakinni konu sem lyftir upp handleggjunum neðst til hægri. Þannig myndast tengsl milli myndheimanna tveggja í málverkinu og brosið tengist frekar nærveru hinna fögru ambátta en afrekum geimferðanna.

Safneign

Guðmundur Guðmundsson, öðru nafni Erró (f. 1932), er tvímælalaust þekktasti samtímalistamaður Íslendinga. Hann hefur verið þátttakandi í framsæknu listalífi Parísarborgar allt frá árinu 1958, bæði innan súrrealistahreyfingarinnar og einnig sem einn af forvígismönnum popplistarinnar eða evrópska frásagnarmálverksins. Erró byggir verk sín á tilvísunum í myndir annarra sem hann klippir saman og flytur yfir á léreftið. Hann segir frá með myndmáli ofurraunsæis og teiknimynda og frásögn hans er ýmist einföld og kyrrstæð eða flókin og yfirgengileg. Hann klippir og sundurgreinir, límir og endurbyggir flóknar sögur þar sem viðfangsefnin eru ýmist pólitík, erótík, listasagan, ævisögur, skáldsagnapersónur, teiknimyndahetjur og vísindaskáldskapur eða eigin listaverk. 1951 Guðmundur útskrifast úr kennaradeild Myndlista- og handíðaskólans um vorið með hæstu einkunn1952 Fer til náms í Listakademíuna í Osló.1953 Mósaíksýning frá Ravenna sem haldin er í Osló vekur aðdáun Guðmundar.Hann ferðast til Spánar og ákveður að taka upp listamannsnafnið Ferró.1954 Innritast í Listakademíuna í Flórens.1955 Fær inngöngu í mósaíkskóla í Ravenna (Scuola del Mosaico). Tekur þátt í samsýningu ungra erlendra listamanna í Galleria Santa Trinita í Flórens. Í kjölfarið skipuleggur galleríið fyrstu einkasýningu Ferrós. Kynnist hinni ísraelsku Myriam Bat-Yosef. 

Safneign

Verk