Sverrir Haraldsson verður að teljast eitt af undrabörnum íslenskrar myndlistar. Fjórtán ára gamall var hann farinn að mála góðar landslagsmyndir, sextán ára var hann tekinn inn í Myndlista- og handíðaskóla Íslands í Reykjavík, yngstur íslenskra myndlistarmanna og tveimur árum síðar voru verk eftir hann tekin inn á haustsýningu FÍM. Sverrir hélt einkasýningu í Listamannaskálanum árið 1952 sem sýndi margvíslega hæfileika hans. Þó virtist hann framar öðru hafa áhuga á mjúklátri formgerð – bog- og sveiglínum og lífrænu myndmáli. Á árunum 1952–53 var listamaðurinn við nám í París og gekkst þar undir aga konkretlistar/strangflatalistar eins og þorri ungra íslenskra myndlistarmanna sem þar var við nám á þessu tímabili.

Gunnlaugur Scheving dvaldi öðru hvoru í Grindavík á árunum 1939–47. Fyrst var hann þar í boði Sigvalda Kaldalóns, læknis og tónskálds, en síðan á eigin vegum. Í ritgerð sinni um Gunnlaug segir Gunnar J. Árnason: „Ekki er ofsögum sagt að Gunnlaugur hafi endurfæðst sem listamaður í Grindavík og nýtt tímabil hefst í myndlist hans. Í Grindavík finnur hann ekki aðeins nýjan innblástur fyrir myndlist sína, heldur er hann í öruggu og áhyggjulausu umhverfi meðal fólks sem var listhneigt og jákvætt gagnvart starfi hans“ (Gunnar J. Árnason: Gunnlaugur Scheving: Yfirlitssýning / Retrospective, bls. 24).Gunnlaugur hafði áður málað eina mynd úr gamalli verslun í Reykjavík, Í búðinni (1931; eig. Íslandsbanki), en á árunum 1940–41 málaði hann tvær búðarmyndir í Grindavík, og er önnur í eigu Listasafns ASÍ, en hin í eigu Listasafns Háskóla Íslands. Til eru nokkrar formyndir þessara verka, gerðar með vatnslitum eða krít, en þriðju útgáfuna með þessu viðfangsefni, og þá litríkustu og stærstu (130 x 145 sm), gerði Gunnlaugur löngu síðar, á árunum 1960–61. Þá útgáfu eignaðist Reykjavíkurborg. Eldri myndirnar tvær eru keimlíkar að útliti og vinnubrögðum, þær sýna allar ílangt afgreiðsluborð sem liggur þvert yfir flötinn að neðanverðu; þar standa bæði viðskiptavinir og búðarþjónn. Ofan úr rjáfri hanga koppar og kirnur, í baksýn eru rauðar dyr og gluggi að götunni. Myndin frá 1960–61 er umfangsmeiri, hefur ef til vill stækkað í minningunni, og sýnir bæði viðskiptavin, staka konu, og búðarþjóna frá öðru sjónarhorni.

Í listasögu sinni segir Björn Th. Björnsson um Gunnlaug Blöndal: „Fyrir [honum] vakir alls ekki að túlka lífið, veruleikann. Hann notfærir sér aðeins svipmyndir hans sem rómantískt yrkiefni, smíðisefni fegurðar, sem á sér í raun og veru hljómgrunn á allt öðru sviði mannlífsins. ... Þar á ég ekki sízt við konumyndir hans, en margar þeirra eru óumdeilanleg snilldarverk, þrungnar rósemd og djúpu, ljóðrænu yndi“ (Björn Th. Björnsson: Íslenzk myndlist á 19. og 20. öld I, bls. 188).Bókaútgáfan Helgafell lét litprenta myndina Stúlka með greiðu til sölu á sjötta áratug liðinnar aldar og varð hún þá landsþekkt um leið. Um myndina segir Æsa Sigurjónsdóttir í Íslenskri listasögu, öðru bindi: „Athyglisvert er að [listamaðurinn] víkur frá hefðbundnu, lóðréttu portrettformati og notar lárétt format til að komast nær myndefninu þannig að líkami stúlkunnar fylli út í flötinn. Með þessu sjónarhorni færir hann myndefnið inn í samtímann, þrengir rammann eins og ljósmyndari, stúlkan horfir niður, ljósið fellur á brjóstin“ (bls. 33).Björn Th. Björnsson lýsir myndinni á eftirfarandi hátt: „Þar er þrengt að myndefninu eins og frekast má; … vinstri höndin, sem heldur aftur um hnakkann, er skorin af myndfletinum, og eins hægri olnboginn þeirrar handar sem hún greiðir sér með. Alls ekkert aukaatriði er leitt inn í myndina, og jafnvel er fremur lýst blænum, sem yfir stúlkunni og athöfn hennar hvílir, en nokkrum einstökum atriðum í ásýnd hennar. Þar ríkir rósamur yndisþokki ungrar konu sem er í næði með sjálfri sér. … Í hörundið notar hann tvo andstæða lithópa, græna annarsvegar, en hlýja, gul- og rauðkynjaða hinsvegar. Til þess að halda þeim í föstum skefjum og binda hin brotnu pensilför í heil form, tvískiptir hann grunnlitnum, í dumbrauðan vinstra megin, en djúpgrænan til hægri. Þannig nær hann í senn fram hvíld skyldra lita og víxlverkun þeirra, þar sem andstæðurnar tengja þá saman, en lýsa þá og eggja um leið“ (Björn Th. Björnsson: Íslenzk myndlist á 19. og 20. öld I, bls. 191).

Ásgrímur Jónsson er einn frumkvöðull íslenskrar myndlistar. Merkasta framlag hans eru landslags- og þjóðsagnamyndir þar sem túlkun birtunnar í náttúrunni er helsta viðfangsefnið. Í mörgum verkum hans gætir impressjónískra áhrifa.

Veggteppið er ofið eftir málverki Jóhanns Briem frá 1956.

Collection