Ásmundur Sveinsson

Erró

Júlíana Gottskálksdóttir lýsir málverkum Þórarins B. Þorlákssonar með þessum orðum: „Flestar landslagsmyndir Þórarins eru mannlausar. Þá sjaldan maðurinn birtist þar, er hann aðkomumaður í landinu, maður sem hugsar eða saknar einhvers, ekki maður sem býr í sveitinni og samsamast landinu. Í þessum myndum er engin atburðarás. Það, sem gerist, er í huga mannsins sem hefur tyllt sér niður. Til eru fáeinar myndir sem sýna karl eða konu sitja við sjó og horfa út á sundin við Reykjavík. Þau snúa baki við áhorfandanum og horfa í átt til skips eða báts sem siglir burt. Í þessum myndum má finna andblæ, er leiðir hugann að þeirri rómantísku hefð sem kennd er við Caspar David Friedrich og gera má ráð fyrir að Þórarinn hafi þekkt til“ (Júlíana Gottskálksdóttir: Þórarinn B. Þorláksson: Brautryðjandi í byrjun aldar).Vísast á Júlíana hér við tvær þekktustu myndir Friedrichs, Munkinn á ströndinni (1809) og Ferðalang ofar skýjum (1818), sem báðar sýna stakar manneskjur andspænis yfirþyrmandi óravíðáttum hins óþekkta og eru lykilverk í allri umræðu um „upphafningu“ eða „hið súblíma“ í myndlist.Enduróm ofangreindra (og annarra) mynda Friedrichs er að finna í nokkrum málverkum eftir Þórarin. Verkið í eigu Listasafns Reykjavíkur vísar þráðbeint til Friedrichs og nægir þar að nefna flata skuggamynd konunnar, dulúðugt andrúmsloftið og ójarðneska birtuna.

Daði Guðbjörnsson hefur farið ótroðnar slóðir í listsköpun sinni og tileinkað sér sérstæðan og persónulegan stíl. Hugmyndir, tákn og tilvitnanir eru honum óþrjótandi viðfangsefni.

Í minningu Njálsbrennu er eitt af verkum Magnúsar þar sem hann vinnur skopleg tilbrigði við hugmyndina um minnismerki. Verkið samanstendur af tíu ritvélum á stöplum, arfa sem hangir úr hverri ritvél og bílnúmeraplötunni L-1010 sem stendur á stöpli fyrir framan ritvélarnar. L-ið stendur fyrir Rangárvallasýslu og 1010 fyrir ártal brennunnar; ritvélarnar eru jafnmargar og þeir sem brunnu inni samkvæmt sögunni. Arfinn vísar til þess að í sögunni segir að notaður hafi verið arfi til að tendra eldinn. Í minningu Njálsbrennu er gott dæmi um bókmenntalega konseptlist, ekki aðeins vegna þess að verkið fjallar um bókmenntalegt efni, heldur einnig vegna þess að uppbygging verksins og innri merkingartengsl eru bókmenntalegs eðlis. 

Árið 1971 hélt Guðmunda Andrésdóttir einkasýningu í Bogasal Þjóðminjasafnsins. Þar kynnti listakonan myndir sem hún hafði unnið að í hartnær fimm ár. Í Íslenskri listasögu II (bls. 150) er þessum verkum lýst með eftirfarandi hætti: „[Þær byggjast] á tvískiptum myndfleti og láréttri myndskipan. Láréttar línur liggja samhliða, þverar og endilangar, yfir myndflötinn: þær mynda nokkurs konar stöðug misbreið nótnastrik. Til að hleypa hreyfingu í hringformin notar Guðmunda boga- og sveiglínur sem magna upp kraftinn og hreyfigildið.“ Í grein um listakonuna í sýningarskrá verka hennar árið 2004 segir síðan: „Þannig verður hringformið, hreyfigildi þess, flatarkennd og rýmisverkun á myndfleti að grunnstefi rannsóknarferlis næstu þrjá áratugi“ (Hanna Guðlaug Guðmundsdóttir: Guðmunda Andrésdóttir: Tilbrigði við stef, bls. 47–50). Verkið sem hér um ræðir, Haustsól er mynd þessarar gerðar, en ávæning þessarar formgerðar er einnig að finna í nokkrum öðrum verkum í eigu Listasafns Reykjavíkur.Í áðurnefndri sýningarskrá er myndmáli Guðmundu líkt við tilraunir módernískra myndlistarmanna á borð við Delaunay og Kupka til að yfirfæra tónlist á myndflöt: „Kupka „umritar“ ... tíma og hreyfingu á myndflötinn, líkt og tónskáld ef um tónverk væri að ræða.“ Í verkum Delaunay urðu litir „að tónum, littjáning birtist í fúgu, hring og spíralformum, sem færði líf í stöðugan strigann með dýnamískum formum og hrynjandi. ... Vísun í tónlistina er augljós ... litanotkun Guðmundu virðist þó oftlega vera hugsuð með hreyfigildi listformsins í huga, til að auka eða draga úr því, fremur en um litfræði, innri veruleika og samband lita ...“ (Hanna Guðlaug Guðmundsdóttir: Sama rit).

Collection