Áttu ekki örugglega árskort?

Erró

Kjarval

Ásmundur Sveinsson

Verkið er staðsett við Rauðarárstíg 10.Loft samræmir nokkra lykilþætti sem tengjast verkum Jóns Gunnars, hins fjölhæfa og framsækna listamanns. Hann var vélsmiður að mennt og er Loft frá árinu 1981 vél í þeim skilningi að það er ekki aðeins sjónrænt listaverk heldur hefur það hreina hagnýta þýðingu, sem hluti af loftræstikerfi skrifstofubyggingarinnar við Rauðarárstíg 25, aðsetri utanríkisráðuneytis Íslands. Húsið var byggt fyrir Byggðastofnun en í upphafi tíunda áratugarins fluttu skrifstofur utanríkisráðuneytisins úr lögreglustöðinni við Hlemm á Rauðarárstíginn. 

Verkið er staðsett við Suðurlandsbraut 18.Verkið er í eigu Olís.Listaverkið Dropar samanstendur af skúlptúr og lágmynd við byggingu Olíufélagsins að Suðurlandsbraut 18. Verkið var unnið á sama tíma og verið var að byggja húsið og vann Magnús það í náinni samvinnu við arkitekta hússins, Guðmund Kr. Kristinsson og Ferdinand Alfreðsson. Þegar verkið var kynnt til byggingarnefndar var olíukreppan í algleymingi og Magnús lét þau orð falla að verkið væri vísun í síðustu olíudropana í heiminum, enda svipar formunum til dropa. Þetta var fyrsta utanhússskreyting Magnúsar.

Verkið er staðsett við Grund dvalar- og hjúkrunarheimili.Verkið er í eigu Grundar dvalar- og hjúkrunarheimilis.Demanturinn er afsteypa af verkinu Höndin (1904-1905). Árið 1905 á Den Frie Udstilling sýndi Einar verkið fyrst en það var fyrirhugað sem minnismerki um færeyska skáldið og sjálfstæðishetjuna Poul Nolsöe. Einar sagði sjálfur að Höndin ætti að tákna kraftinn og viljann sem lyftir bjarginu. Myndefnið, risastóra hönd sem lyftir steini eða bjargi, ber að skoða í samhengi við þekkt verk í listasögunni, m.a. höggmynd Augustes Rodin, Hönd Guðs (1898). Hjá Rodin verður myndefnið einhvers konar tákn um sköpunina þar sem hendur Guðs skapa mann og konu úr grófu efninu. Í verki Einars er höndin lögð að steininum eða bjarginu án sýnilegra átaka. Hún er tákn fyrir vilja hins sterka einstaklings sem lyftir klettinum og vísar með því móti til sögulegs hlutverks Nolsöes. Höggmyndina átti að setja út á sjó, hún skyldi standa upp úr sjávarfletinum, höndin persónugervingur skáldskaparins steypt í brons en steininn úr rauðu graníti. Einnig gerði Einar vatnslitamyndina Höndin (1904) sem hægt er að finna í Listasafni Einars Jónssonar.

Verkið er staðsett við Hringbraut.Verkið er í eigu Norræna hússins og Norræna félagsins.Merkið sjálft var upphaflega teiknað af auglýsingastofu Gísla B. Björnssonar fyrir Æskulýðssamband Íslands í tilefni af Norrænu æskulýðsári sem haldið var hér árið 1966. Stofan vann nokkrar tillögur út frá þeirri hugmynd að flétta saman form stafsins N og að lokum var þetta merki valið. Nokkru seinna, um 1973, fór Norræna félagið fram á að fá að nota merkið í þrívíða mynd sem var sett upp í námunda Norræna hússins þar sem það stendur nú. Verkið var gjöf finnska-norræna félagsins til Norræna hússins en arkitekt hússins er hinn finnski Alvar Aalto. Bæði norrænu félögin á Íslandi og Finnlandi hafa notað þetta merki.

Verkið er staðsett við Háskóla Íslands.Ásmundur gerði frumgerðina af Sæmundi á selnum í Stokkhólmi í desember árið 1922. Var sú mynd nokkuð frábrugðin þessu verki sem listamaðurinn mótaði í gifs í París síðla árs 1927. Var verkið stækkað og steypt í brons árið 1970 og komið fyrir á svæðinu framan við aðalbyggingu Háskóla Íslands. Myndin sýnir Sæmund á baki selsins (skrattans) og hefur hann reitt Saltarann til höggs. Verkið lýsir því tilteknu andartaki í samskiptum Sæmundar og djöfsa. Allt er gert til að miðla hreyfingu og krafti augnabliksins þegar Sæmundur keyrir Saltarann í haus djöfulsins. Formrænt byggist verkið á tveimur andstæðum kröftum sem þó mynda eina samfellda heild. Annars vegar er það form selsins, aflíðandi með mjúkum línum, og hins vegar form Sæmundar, hlaðið öflugri hreyfingu og spennikrafti. Þessi andstæðu form eru tengd saman þannig að afturhreifar selsins virka líkt og framlenging á kraftlínu Sæmundar.Myndefnið sækir Ásmundur í þjóðsöguna um Sæmund fróða: „Þegar þeir Sæmundur, Kálfur og Hálfdan komu úr Svartaskóla, var Oddinn laus, og báðu þeir þá allir kónginn að veita sér hann. Kóngurinn vissi dável, við hverja hann átti, og segir, að sá þeirra skuli hafa Oddann, sem fljótastur verði að komast þangað. Fer þá Sæmundur undir eins og kallar á kölska og segir: „Syntu nú með mig til Íslands, og ef þú kemur mér þar á land án þess að væti kjóllafið mitt í sjónum, þá máttu eiga mig.“ Kölski gekk að þessu, brá sér í selslíki og fór með Sæmund á bakinu. En á leiðinni var Sæmundur alltaf að lesa í Saltaranum. Voru þeir eftir lítinn tíma komnir undir land á Íslandi. Þá slær Sæmundur Saltaranum í hausinn á selnum, svo hann sökk, en Sæmundur fór í kaf og synti til lands. Með þessu varð kölski af kaupinu, en Sæmundur fékk Oddann“ (Sigurður Nordal: Þjóðsagnabókin II).Verkið er í eigu Háskóla Íslands.

Verkið er staðsett við Menntaskólann í Reykjavík.Verkið er í eigu Menntaskólans í Reykjavík.Ásmundur gerði Andlit sólar í Reykjavík árið 1961 og er það unnið í kopar. Verkið var stækkað áttfalt árið 1969 og sett upp framan við Menntaskólann í Reykjavík sama ár. Andlit sólar er óhlutlæg táknmynd, sett saman úr hringformum, þríhyrningum og línum sem skara rýmið. Formrænt séð fjallar verkið um rými og hreyfingu. Stóra hringformið afmarkar ákveðið rými sem er endurtekið í minni hringformum inni í myndinni. Þetta kyrrstöðuform – hringurinn – er síðan brotið upp með hvössu þríhyrndu flatarformi og línum sem krussast í gegnum verkið. Enn sem fyrr í verkum Ásmundar eru formin hlaðin merkingu. Stóra hringformið er sólin og þríhyrningsformið er jörðin. Línurnar sem ganga í gegnum verkið eru sólargeislar. Andlit sólar er óður til sólarorkunnar sem er forsenda alls lífs á jörðinni.

Verkið er staðsett við Menntaskólann í Reykjavík.Verkið er í eigu Menntaskólans í Reykjavík.Bronsafsteypan af stríðsgyðjunni Pallas Aþenu er eftir gríska myndhöggvarann Mýron.Verkið er gjöf frá 25 ára stúdentum Menntaskólans í Reykjavík árið 1968. Bronsmyndin stendur á steinsteyptum stöpli, klæddum grásteinsflögum og með áletraðri steinplötu á framanverðum stöplinum. Ofan á stöplinum stendur stríðsgyðjan Aþena sem gegndi til forna meðal annars hlutverki mennta- og viskugyðju. Aþena er kunnust fyrir hafa verið stríðsgyðja en hún hafði litla ánægju af átökum, ólíkt stríðsguðinum Aresi. Hún vildi frekar leysa friðsamlega úr deilum og halda friðinn. Hún var verndari borgarinnar Aþenu í Grikklandi og Parthenon hofsins sem stendur á Akropolis-hæð í miðborg Aþenu. Helstu kennitákn Aþenu voru fuglar og þá sérstaklega uglur. Aþena var dóttir Seifs og viskugyðjunnar Metisar en hana gleypti Seifur áður en gyðjan varð léttari. Nokkru síðar fékk Seifur mikinn höfuðverk, guðirnir gerðu gat á höfuðkúpu hans og segir sagan að Aþena hafi þá stokkið út úr höfðinu hrópandi, klædd fullum herklæðum og með skjöld í hendi.Pallas Aþena er konan á merki Háskóla Íslands en ýmsar uppfinningar eru jafnframt eignaðar gyðjunni.

Verkið er staðsett í Menntaskólanum við Hamrahlíð. Í Garði sem kallast Útgarður sem gengið er inn í í gegnum skólann.Verkið er í eigu Menntaskólans við Hamrahlíð.Öldugjálfur er óhlutbundið verk og er unnið í málmblöndu. Höggmyndin var sett upp við Menntaskólann við Hamrahlíð og hvílir á steinsteyptum grunni. Myndin var gjöf Reykjavíkurborgar til nýstofnaðs MH en verkið hafði áður verið lánað á heimssýninguna í Montreal. Verkið iðar af hreyfingu, eins og nafn þess bendir til, og hefur mjúkar og ávalar línur sem sveigja sem í öldugangi. Frummyndin var unnin árið 1952 í málm, smærri í sniðum og er hún í eigu Listasafns Reykjavíkur.

Verkið er staðsett við Icelandair Hotel Reykjavik NaturaÁsmundur gerði verkið Gegnum hljóðmúrinn í Reykjavík árið 1952 úr koparþynnum. Árið 1966 var myndin stækkuð í 4 m og komið fyrir utan við Hótel Loftleiðir eins og það hét þá. Árið 2024 var verkið fært fyrir framan nýjar höfuðstöðvar Icelandair í HafnarfirðiÍ þessu verki hefur Ásmundur sagt skilið við hlutveruleikann. Myndin er ekki af ákveðnum hlut heldur tjáir hún einvörðungu hugmynd um kraft og hraða. Þetta er innri sýn listamannsins, sem þó hefur vísun í samtímann, tengist hugmyndum um flugið, tæknina og geimöldina sem á þessum tíma var að opna manninum nýjar og áður óþekktar víddir í tilverunni. En þó að Ásmundur hafi yfirgefið það myndmál sem líkir beint eftir veruleikanum má segja að verkið og nafn þess gefi í skyn ákveðið umhverfi og ástand. Formrænt skiptist myndin í hringform utan um fleyg. Í hringforminu virðist listamaðurinn leita eftir formleysi (sem er afar erfitt í höggmynd) og hefur það því allar forsendur til að vera ský. Og það sem undirstrikar hið mjúka eðli hringformsins er fleygurinn sem gengur í gegnum það, oddhvass og harður. Þetta er vel skilgreinanlegt form, sem klýfur hringformið og getur því fyllilega staðið fyrir flugvél eða eldflaug. Ásmundur sagði í blaðaviðtali að hann hefði fengið hugmyndina að verkinu er hann ferðaðist í fyrsta sinn í flugvél. Þó að verkið fjalli ekki beinlínis um þá flugferð (myndin hét í fyrstu Skýjaklýfir) er víst að hugsýn listamannsins styðst við hlutlæga sviðsetningu. Segja má að þetta sé abstraksjón af flugi.Verkið er í eigu Icelandair Hotels

Verkið er staðsett við Grund dvalar- og hjúkrunarheimili.Verkið er í eigu Grundar dvalar- og hjúkrunarheimilis.Verk Einars eru oft upphafin og táknræn. Í höggmyndinni Bæn má sjá barn að biðja, sem tákn um trúnaðarsamtal við Guð. Höggmyndin virðist einnig fjalla um kærleikann, öryggi og móðurást. Barnið leggur saman hendur og biður bæn á meðan móðirin styður við barn sitt og faðmar það að sér. Verkið má túlka sem óð til sambands móður og barns en ekki síður sem tákn barns um vonir og þrár.

Verkið er staðsett við Hátún.Fuglinn Fönix skóp Ásmundur í Reykjavík árið 1961 og vann verkið í eir. Árið 1963 var myndin stækkuð og stendur sú mynd við Hátún í Reykjavík. Fuglinn Fönix er óhlutlægt verk þar sem formin hafa þó sterka samsvörun við anatómíu fugls. Formrænt er myndin afar einföld – aðeins þrjár samsettar þríhyrndar eirplötur, sem mynda búk, háls og höfuð, og síðan tveir fætur. Umhverfis fuglinn, formið, er síðan rissað með járnlínum, sem skilgreina rými eða svigrúm fuglsins auk þess sem þær má túlka sem vænghaf. Út frá breytilegu sjónarhorni áhorfandans öðlast fuglsformið og verkið allt óreglulega hreyfingu og dýnamík líkt og þegar fugl sest eða flýgur upp. Í þessu verki er holrýmið gerandinn og virkar sem hvati á hugarflug áhorfandans.Fönix er goðsögulegur fugl sem á rætur að rekja til Eþíópíu. Hann er öllum fuglum fegurri og langlífur með afbrigðum. Hann er þeim eiginleika gæddur að geta endurfæðst úr ösku sinni. Þegar dauðinn nálgast býr hann sér til hreiður úr ilmandi kvistum þar sem hann brennur upp í eigin hita. Táknræn merking fuglsins er því augljóslega endurfæðing og ódauðleiki. Í viðtali við dagblaðið Vísi 9. júní 1961 sagði Ásmundur: „Svo er eg byrjaður á nýrri mynd, sem á að verða bezta myndin mín eins og allar aðrar! Hún er af fuglinum Fönix, fugli ódauðleikans. Sagan um þann ágæta fugl hefur frá upphafi haft mikil áhrif á mig. Hún sýnir mannlega þrá til eilífs lífs. Þá þrá var aldrei hægt að drepa. Verður góð mynd skal eg segja þér. Vonandi ódauðleg eins og sagan.“

Verkið er staðsett við Fossvogskirkju.Verkið er í eigu Kirkjugarða Reykjavíkur.Um 1821 var Bertel Thorvaldsen fenginn til þess að gera Kristsmynd úr marmara fyrir Frúarkirkjuna í Kaupmannahöfn. Hann stóð þá á hátindi frægðar sinnar, hafði gert garðinn frægan í Róm, einkum fyrir verk sín úr grísku og rómversku goðafræðinni. Þegar Thorvaldsen kom ungur til Rómar um aldamótin 1800 fékk hann fyrst vinnu við að gera við grískar og rómverskar styttur sem fundist höfðu í fornum rústum. Til er frásaga af því þegar Thorvaldsen var að vinna þessa Kristsmynd. Vinum hans þótti hann tæplega nógu trúaður til þess að fást við slíkt verkefni. Thorvaldsen átti svar við því: „Ég trúi ekki heldur á grísku guðina, en þar þykir mönnum mér hafa tekist vel upp.“ Hann er sagður hafa verið lengi að að glíma við þetta verkefni. „Einfaldleikinn verður að ráða,“ á hann að hafa sagt við vin sinn, „því Kristur er hafinn yfir árþúsundin.“ Svo staðnæmdist Thorvaldsen fyrir framan þennan vin sinn, lyfti örmunum hægt, opnaði faðminn og spurði: „Getur hreyfing verið einfaldari en þessi, og felur hún ekki í sér kærleika hans, og umhyggju fyrir mönnunum? Þannig finnst mér Kristur vera.“ Afsteypa úr eir af Kristslíkneski Bertels Thorvaldsens stendur utan við dyr Fossvogskirkju. Afsteypan var gjöf Bálfararfélagsins, afhjúpuð 27. september 1961.

Verkið er staðsett við austurenda Fossvogskirkju.Verkið er í eigu Flugmálafélags Íslands.Minnisvarðinn um Glitfaxa (1955) er eitt af síðustu verkunum sem Einar Jónsson gerði og hann samþykkti staðsetningu verksins skömmu fyrir andlát sitt. Minnismerkið stendur við hlið Fossvogskirkju og er til minningar um alla sem hafa farist í flugslysum. Glitfaxi er einnig tilvísun í þausem fórust með áætlunarflugi Flugfélags Íslands, Glitfaxa, á leið frá Vestmannaeyjum til Reykjavíkur 31. janúar 1951. Flugmálafélag Íslands lét setja verkið upp þann 15. október 1955. Minnisvarðinn stóð ómerktur fram til ársins 2006 en þá lét Flugmaìlafeìlag Iìslands setja minningarplötu aì foìtstallinn. Nuì maì þviì lesa nafn verksins og listamannsins aìsamt aìletruninni: „Til minningar um þaì sem farizt hafa iì flugslysum.“

Verkið er staðsett við Norð-austurhlið ÖskjuLágmyndin er minnisvarði um Dr. Jean Baptiste Charcot (1867-1936), franskan vísindmann og lækni og skipsáhöfnina á rannsóknarskipi hans, Pourquoi-pas?, sem fórst við Íslandsstrendur árið 1936. Alls fórust 40 manns í sjóskaðanum. Charcot og menn hans komu oft við hér á landi í leiðöngrum sínum á norðurslóðir. Hann eignaðist fjölmarga vini hér á landi og hélt góðu sambandi við þá allt þar til yfir lauk. Strand Pourquoi pas? var því mikil sorgarfrétt á Íslandi á sínum tíma og til marks um það má nefna að þegar minningarsamkoma um hina látnu var haldin, var öllum verslunum í Reykjavík lokað, og mun það vera einsdæmi að erlendum manni sé sýndur viðlíka sómi. 

Verkið er staðsett við Dvalarheimili aldraðra við HrafnistuVerkið er í eigu Hrafnistu.Verkið er frístandandi abstraktverk úr grásteini og stendur á steinsteyptum, lágum stöpli við inngang dvalarheimilisins Hrafnistu. Einföldun formsins er áberandi, fletir eru stórir og flatir og línur skarpar. Listaverkið er laust við öll aukaatriði. Myndin er byggð upp á fjórum hæðarflötum sem skarast öðru hvoru. Hún endurspeglar djúpar rætur listamannsins til æskustöðva sinna og lífshátta á þeim tíma. Faðir listamannsins var sjómaður og Sigurjón tileinkaði föður sínum verkið á aldarafmæli hans þann 22. október 1955 og gaf Hrafnistu verkið til minningar um hann við sama tækifæri.

Verkið er staðsett við Stjórnarráð Íslands.Þegar listamaðurinn Einar Jónsson kom fyrst til Reykjavíkur var ein stór stytta á almannafæri í Reykjavík, sjálfsmynd Bertels Thorvaldsens sem stóð á miðjum Austurvelli. Það kom þannig í hlut Einars að móta styttur af mönnum sem þóttu hafa markað spor í sögu landsins, á fyrstu áratugum 20. aldar, og ber að líta á þau verkefni sem vitnisburð um ríkjandi þjóðernismiðaða orðræðu á Íslandi á þeim tíma. Höggmynd Einars af Hannesi Hafstein (1931), fyrsta íslenska ráðherranum var sannarlega í þeim anda. Hannes stendur hnarreistur á háum stalli vinstra megin fyrir framan Stjórnarráðshúsið við Lækjargötu og horfir út yfir Reykjavíkurhöfn. Höggmyndin kallast á við höggmynd Einars af Kristjáni IX. Danakonungi sem stendur á sams konar stalli, hægra megin við innganginn að Stjórnarráðshúsinu.

Verkið er staðsett við gröf Tryggva Gunnarssonar í Alþingishúsgarði.Verkið er í eigu Alþingis.Brjóstmyndin af Tryggva Gunnarssyni (1835-1917), íslenskum trésmið, þingmanni og bankastjóra Landsbankans, stendur við gröf hans í Alþingishúsgarðinum. Skrúðgarðurinn er að miklu leyti handverk Tryggva en hann sinnti garðinum einkar vel á sínum efri árum og kaus sér þar legstað. Slíkar brjóstmyndir og lágmyndir af íslenskum samtíðarmönnum voru hin mesta nýlunda á þeim tíma sem verkið var gert og vöktu oft mikla aðdáun. Björn Th. Björnsson kemst svo að orði í bók sinni um list Ríkharðs Íslenzk Myndlist, bindi I: „Í mannamyndum tekst honum oftast það sem hann leitast við, að sýna nákvæma sviplíkingu, og að því leyti munu myndir hans verða síðari tíma ómetanleg mannfræðileg heimild. Hins vegar skortir oft á það innsæi í persónugerðinni, sem skilur á milli, einfaldrar sviplíkingar og listaverks.“

Verkið er staðsett á Klambratúni.Hraun er um tveggja metra hár steinskúlptúr eftir pólsk-franska listamanninn Lipsi. Verkið er hleðsla sex hraunsteina sem mynda saman tígulega súlu en snertast þó aðeins lauslega, að því er virðist. Skúlptúrinn var gjöf Francois Mitterand, þáverandi Frakklandsforseta, til þjóðarinnar árið 1983. Menningarmálaráðherra Frakka á þeim tíma, Jack Lang, sagði verkið vera gjöf til íslensku þjóðarinnar sem væri vitnisburður um menningaráhrif Frakka. Verkið stóð fyrst á Hagatorgi við Hótel Sögu en var komið fyrir á Klambratúni árið 2002. Lipsi var virtur myndhöggvari á umbrotatímum á meginlandi Evrópu og heillaðist fyrst og fremst af þeim efnivið sem hann notaðist við hverju sinni.Verk hans Hraun er fyrst og fremst óður til efnisins. Fyrir utan steinverk hans vann Lipsi einnig með timbur og fílabein.

Verkið er staðsett við Selásbraut í Árbæjarhverfi.Ingi Hrafn lauk við verkið árið 1974 eftir að hafa gengið með hugmyndina í kollinum í nokkur ár. Fallandi gengi var fyrst sýnt á útisýningu í Austurstræti í Reykjavík en hún var skipulögð af Myndhöggvarafélaginu í tilefni Listahátíðar í Reykjavík 1976. Verkið, sem fyrst bar heitið „Gengissig“, var keypt af Reykjavíkurborg það ár og komið fyrir á flötinni í Árbænum árið 1977. Á þeim tíma sem verkið var gert var gríðarleg verðbólga og sveiflur á gengi krónunnar, enda sagði listamaðurinn eftirfarandi um nafngift verksins: „Mér fannst það liggja beint við, því svo lengi sem ég man hefur gengið verið annað hvort að síga eða falla á Íslandi.“ Stallurinn undir verkið kom síðar, eða árið 1982, en vildi þá ekki betur til en svo að höggmyndin féll út krana og laskaðist og þótti verkið þá bera nafn með rentu. Gert var við verkið og því komið klakklaust á stallinn nokkru síðar. 

Verkið var upphaflega staðsett við Lækjargötu en var síðar tekið niður.

Verkið er staðsett í Grjótaþorpinu.Minnisvarðinn er um Sigvalda Kaldalóns (1881-1946), hið þjóðþekkta tónskáld og lækni. Helgi Gíslason vann verkið sem stendur nærri Vaktarabænum í Grjótaþorpinu en þar fæddist Sigvaldi. Verkið er lágmynd sem skiptist í fjóra myndfleti. Meðal þekktustu verka Sigvalda Kaldalóns eru Ísland ögrum skorið og Á Sprengisandi. Jóhannes úr Kötlum komst þannig að orði um tónlist Sigvalda í minningargrein: „Vart mun finnast sú sál á Íslandi, að hún hafi ekki einhverju sinni orðið snortin af söngvum hans, vart sú rödd, sem ekki hefur reynt að taka undir þá. Þetta eru tónar sem allir skilja og eiga og þess vegna geta þeir ekki dáið.“

Verkið er staðsett í Hljómskálagarðinum við tjörnina.Skúlptúr eftir Gerði Helgadóttur er mun efnismeiri en fyrri járnverk hennar sem voru gjarnan létt víravirki. Markmiðið var að hluta til að vinna á móti massanum og hér sést snúningshreyfing sem lyftir verkinu upp. Verk Gerðar voru óhlutbundin en þar mátti sjá hvernig hún tefldi saman andstæðum eins og hinu þunga og hinu svífandi, hinu innra og hinu ytra. Verkið stóð áður í Breiðholti en var flutt í Hljómskálagarðinn árið 2014 þegar þar var opnaður höggmyndagarður kvenna, Perlufestin. 

Verkið er staðsett á Klambratúni.Þessi brjóstmynd eftir Ríkarð Jónsson er af skáldinu ástsæla Þorsteini Erlingssyni (1845-1914). Ríkarður er þekktastur fyrir brjóstmyndir sínar og lágmyndir af samtíðarmönnum og útskurðarmuni, þ.á m. útskurðarverkið á dyrum Arnarhvols við Arnarhól í Reykjavík og fundarhamar allsherjarþings Sameinuðu þjóðanna sem var gjöf íslensku þjóðarinnar til nýstofnaðra Sameinuðu þjóðanna eftir síðari heimsstyrjöld. Björn Th. Björnsson greinir verk Ríkarðs í bók sinni Íslenzk myndlist. Þar er þrennt sem hann tekur til og einkennir listamanninn: Í fyrsta lagi er það djúp virðing fyrir handverkinu sem listrænni eigind. Þá telur Björn Ríkarð líta meira til forns menningararfs fremur en hinnar nýju framvindu í listum. Í þriðja lagi telur hann Ríkarð meta smá og oft táknræn lýsingaratriði myndar sem í sjálfu sér séu án verulegra krafna um formræna þátttöku þeirra í heild listaverks.

Staðsett við HagatorgÁrið 1969 samþykkti borgarráð Reykjavíkur að fela Sigurjóni Ólafssyni að gera tillögu að minnisvarða til að minnast stofnunar íslenska lýðveldisins 1944. Minnisvarðinn er myndaður af fimm misháum súlum úr koparplötum sem standa á steyptum sökkli. Hugmyndin um súluna er miðlæg í allri listsköpun Sigurjóns. Þar kemur margt til, hugsanlega öndvegissúluminnið, en einnig helgar súlur fornra þjóða á borð við indjána á vesturströnd Norður-Ameríku, auk þess sem súlan nýtist mörgum formbyltingarmönnum þegar einfalda skal myndmálið. Súlan er einnig ævafornt minni hins upprétta manns sem stendur einn og óstuddur andspænis víðáttum heimsins. Súlan birtist í konumynd úr steini sem Sigurjón gerði árið 1939, í Öndvegissúlunum við Höfða frá 1971 og ótal smærri verkum listamannsins.Íslandsmerkið er einnig eitt af mörgum „hópmyndum“ sem Sigurjón gerði um dagana. Hann gerði til dæmis fjölskyldumyndir árið 1939, ýmist úr einu formi eða fleirum. Síðar gerði hann abstrakt hópverk úr lóðréttum einingum sem þó tengjast innbyrðis með ýmsum hætti. „Íslandsmerkið er … nánari útfærsla á hóphugmyndinni þar sem samtengingin milli forma verksins er að vísu hætt að vera áþreifanleg en byggir eingöngu á samspili og samhrynjandi frjálsra forma í rýminu“ (Auður Ólafsdóttir: „Frá súlu til Íslandsmerkis.“ Íslandsmerki og súlur Sigurjóns Ólafssonar). 

Safneign