Uppfærsla á vefum borgarinnar í dag milli 17.00–18.00. Búast má við truflunum.

Afsakið óþægindin

Erró

Kjarval

Ásmundur

Verkið er staðsett á Hallveigarstöðum við Túngötu.Myndina Fýkur yfir hæðir mótaði Ásmundur er hann bjó og starfaði í Holdsveikraspítalanum í Laugarnesi á árunum 1931–33. Myndin sýnir konu með barn í fanginu. Í þessu verki einfaldar listamaðurinn manneskjuna í frumdrætti sína og leitast við að draga fram massann í verkinu, en jafnframt er svarað með mjúkri hreyfinu sem gengur í gegnum líkama konunnar. Efnisáferð er slétt og jöfn og er fyrst og fremst til að skilgreina formin og massann. Þó svo að listamaðurinn virði hlutföll mannslíkamans, er hvergi stefnt að sjónblekkingu og virkar því myndin táknrænt.

Verkið er staðsett við Hellusund.Verkið Berlínarbjörninn við Hellusund er staðsett 2380 kílómetrum norðvestur af Berlín, sem minnir á hversu langt er á milli höfuðborganna tveggja. Styttan er úr málmblöndu og kom hingað til landsins 1967 sem gjöf frá íbúum þáverandi Vestur-Berlínar. Fjölmargir slíkir birnir eru víðsvegar um Þýskaland. Hugmyndina má rekja til 6. áratugar síðustu aldar, þegar skipting Þýskalands, og síðar Berlínar, í áhrifasvæði austurs og vesturs var orðin að veruleika. Vesturhluti Berlínar var eins og nokkurs konar vin frelsis og lýðræðis í eyðimörk kúgunar og einræðis. Útgefandi dagblaðsins Die Zeit, Gerd Bucerius, fékk þá hugmynd að minna Þjóðverja á fjarlægðina til Berlínar með svokölluðum „mílusteinum“, eða Meilensteine. Sintenis fékk þá hugmynd að smíða björn í stað þess að hafa einungis tölur skornar í stein. Fyrsta Berlínarbirninum af þessari tegund var komið fyrir árið 1957 við A115 hraðbrautina við Dreilinden í úthverfi Berlínar. Frumútgáfuna, allra fyrsta björninn, má hins vegar finna við Renée Sintenis grunnskólann í Frohnau, sem er úthverfi rétt norður af Berlín.

Sett upp í Sogamýri 1966, flutt á Hlemmtorg 2005Í tilefni af fimmtugsafmæli Sigurjóns Ólafssonar árið 1958 fól Reykjavíkurborg honum að gera bronsmynd af klyfjahesti sem skyldi komið fyrir á Hlemmi, en þar var forðum áningarstaður hestalesta til og frá Reykjavík. Einnig var áformað að koma fyrir á Hlemmi eftirlíkingu drykkjarþróarinnar sem þar var. Verkið sýnir folaldsmeri með klyfjum. Vinstra megin ber hún planka, en koffort og pinkla hægra megin. Í humátt á eftir henni töltir folald og hnusar að móður sinni. Folaldið er með í för til að árétta að listamaðurinn sé að fjalla um aðstæður fátæka bóndans sem ekki hafi efni á að hlífa folaldsmeri sinni við klyfjum.Sigurjón hafði ungur fylgst með bændum á ferð með klyfjaða hesta sína í kaupstaðaferðum á Eyrarbakka. Til er ljósmynd frá 1890 af slíkri kaupstaðarferð sem talið er að listamaðurinn hafi haft til hliðsjónar. Hann vann síðan að hugmyndinni á árunum 1959–63 og verkið var steypt í brons hjá Lauritz Rasmussen í Kaupmannahöfn 1965. Sökum kostnaðar var folaldið ekki sent til afsteypu fyrr en 1984.

Verkið er staðsett við Hólavallakirkjugarð, á horni Suðurgötu og Hringbrautar.Einar Jónsson myndhöggvari var einn þeirra listamanna sem í byrjun 20. aldar lögðu grunn að nútímamyndlist hér á landi og sá fyrsti sem gerði höggmyndalist að aðalstarfi.Með sýningu á höggmyndinni Útlagar (1898-1901) á Charlottenborgarsýningunni í Kaupmannahöfn árið 1901 haslaði Einar sér völl sem myndhöggvari. Myndefnið sótti hann í útilegumannasögur úr flokki íslenskra þjóðsagna.Verkið sýnir karlmann sem ber líflausa konu á bakinu og barn á handlegg og er áhersla lögð á þreytulegt göngulag mannsins og sorgmætt andlit.Formrænt séð er verkið natúralískt þar sem lögð er áhersla á að gera öllum atriðum nákvæm skil. Í heild kallar það fram tilfinningaleg viðbrögð áhorfandans og má túlka sem táknmynd einsemdar og útskúfunar þess sem dæmdur hefur verið.

Verkið er staðsett við Höfða.Við Höfða stendur minnisvarði um einn ábúanda Höfða, Einar Benediktsson ljóðskáld (1864-1940). Einar bjó með fjölskyldu sinni í húsinu á árunum 1914 til 1917. Verkinu var hins vegar upphaflega komið fyrir á á Klambratúni 1964 og það er eftir Ásmund Sveinsson. Höggmyndin sýnir skáldið standandi við hörpu, tákn skáldskaparins. Í heild er verkið sex metrar á hæð og vildi Ásmundur sýna að Einar væri stór í öllu, hann gæti ekki hugsað smátt. Einar átti merkan lífsferil, var ævintýramaður og sennilega hvað víðförlastur sinna samtíðarmanna og dvaldi langdvölum erlendis. Hann var virt skáld og gaf út fimm ljóðabækur. Hann gaf út fyrsta dagblaðið á Íslandi sem hann kallaði Dagskrá og var ritstjóri blaðsins. Hann hafði sterka félagslega samkennd og vildi lyfta þjóð sinni til mennta og betri vegar. Útgáfufélagið Bragi kostaði gerð myndarinnar og gaf borgarbúum árið 1964. Árið 2014 samþykkti borgarráð áskorun frá áhugahópi sem fannst að skáldinu yrði sýndur meiri sómi með því að koma verkinu fyrir í nágrenni Höfða og var það flutt 2015. 

Verkið er staðsett við Fríkirkjuveg, fyrir framan Kvennaskólann.Stúlkumynd er látlaus stytta af ungri stúlku. Hún krýpur á kné og líkaminn er raunsæ eftirmynd ungar stúlku, ef frá er talið sérstakt form höfuðsins. Hún er með hendur í kjöltu sér og horfir einbeitt fram fyrir sig. Árið 1964 hafði höfundur blaðagreina um aukinn fjölda styttna í miðbænum eftirfarandi að segja um Stúlkumynd eftir Ólöfu: „Eitt af því, sem vekur athygli, eru myndastytturnar. Þeim fjölgar á opnum svæðum sem betur fer, öllum til ánægju. Í Hallargarðinum rakst ég á tvö börn sem voru að virða fyrir sér hina fögru stúlkumynd Ólafar Pálsdóttur, sem þar var sett í sumar. Þeim litlu kom ekki saman um hve gömul stúlkan á stallinum væri, virtu hana lengi fyrir sér og voru hugsi. Listaverkin eru ekki bara til skrauts. Fagrar listir hjálpa til að beina hugum okkar allra inn á rétta braut sjálfum okkur til góðs.“ Síðar var gerð bronsafsteypa af Stúlkumyndinni og keypt af Árósabæ, þar sem hún stendur í fögrum trjágarði.

Verkið er staðsett í Hljómskálagarðinum.Verkið Á heimleið eftir Gunnfríði Jónsdóttur var afhjúpað 8. maí 1947 í höggmyndagarði Sólheima í Grímsnesi. Myndin var gefin til minningar um Gunnar Ásgeirsson, stórkaupmann og sérstakan heimilisvin Sólheima. Í dag stendur höggmyndin í austanverðum Hljómskálagarðinum en þaðan kom hún frá gatnamótum Freyjugötu og Mímisvegar þar sem Ásmundarsalur stendur. Gunnfríður bjó og starfaði áður í því húsi er hún var gift myndhöggvaranum Ásmundi Sveinssyni. Á reitnum við Ásmundarsal þar sem verkið stóð áður stendur stöpull sem nefnist Gunnfríðarstöpull. Þar er sérstakt sýningarrými fyrir útilistaverk myndlistamanna sem fá að sýna verk sín í þrjá til fjóra mánuði í senn. Á heimleið er smágerð og fíngerð stytta af konu sem situr og virðist annað hvort nýsest eða við það að standa upp. Styttan er sérstaklega áhugaverð á að líta frá hlið en þá sést hversu hnarreist konan situr og áhorfandinn getur velt fyrir sér eftir hverju eða hverjum hún sé að bíða.

Verkið er staðsett í Grasagarðinum í Laugardal.Verkið Systur sýnir tvo kvenlíkama sem hallast örlítið aftur með hendur upp yfir höfuð. Það er unnið í náttúrulegum stíl þar sem listamaðurinn er trúr fyrirmyndinni. Hægt er að ímynda sér að konurnar standi undir ljúfri vatnsbunu sem þær halla sér undir.Þann 24. júní 1924 snéri Ásmundur frá námi í Stokkhólmi ásamt unnustu sinni Gunnfríði Jónsdóttur til að giftast henni á Íslandi. Ásmundur og kona hans ferðuðust um æskuslóðir hans og hann tók mynd af Gunnfríði og systur hennar við foss. Sú uppstilling þykir líkjast verkinu mjög.

Verkið er staðsett í Grasagarðinum í Laugardal.Myndina Móðir jörð gerði Ásmundur er hann dvaldi í nokkra mánuði í Kaupmannahöfn árið 1936. Hún sýnir barn sem sýgur brjóst móður sinnar. Myndin var stækkuð og steypt í brons árið 1957.Myndbygging Móður jarðar er nánast klassískur pýramídi. Fætur og bak konunnar og barnið og vinstri hönd konunnar mynda samhverfu, stöðugt form, sem gefur myndinni festu og kyrrð. Þetta jafnvægi í heildarsýn myndarinnar er síðan liðkað með mjúkum línum og ávölum formum í líkama konunnar og barnsins. Þá er meiri léttleiki í þessu verki en fyrri verkum listamannsins, sem meðal annars er skapaður með holrými milli konunnar og barnsins. Líkamar konu og barns eru einfaldaðir í frumdrætti sína. Efnið er hér líkt og áður til að skilgreina formið sem í einfaldleik sínum gefur myndinni táknrænt gildi og um leið fjölbreytilega túlkunarmöguleika. Margar skýringar koma því til greina þegar rætt er um inntak verksins, bæði sálfræðilegar og trúarlegar. En ef við styðjumst við hugmyndir listamannsins, þá táknar konan jörðina og barnið mannfólkið. Hér er því um að ræða hina frjósömu og gjöfulu jörð sem elur mannkynið. Um verk sitt sagði listamaðurinn í samtali við Matthías Johannessen í Bókinni um Ásmund: „Ég gerði Móður jörð í Danmörku um svipað leyti og Kossinn. Ég gerði hana fyrir föður minn, sem trúði á mold og jörð. Þetta er einasta framlag mitt til landbúnaðarins“

Verkið er staðsett í Grasagarðinum í Laugardal.Um 1929, þegar Ásmundur flutti aftur heim til Íslands eftir búsetu í París, hóf hann að búa til höggmyndir með einfölduðum formum af fólki við störf. Mörg verk hans birta myndefni sem eru sprottin úr íslenskum menningararfi og náttúru. Á fjórða áratug síðustu aldar var vinnandi fólk áberandi í verkum Ásmundar og eru mörg hans þekktustu verka, eins og Vatnsberinn (1937) og Þvottakona (1936), frá þeim tíma. Verkið er efnismikið og birtir sterklega byggða konu sem fæst við jarðbundið en líkamlega erfitt starf, að þvo þvott. Einnig má lesa andlegan styrk úr líkamsburðum þvottakonunnar.

Við Árbæjarsafn og við ErpsstaðiVerk þetta vann Ásmundur í Reykjavík árið 1934 og sýnir hún konu að strokka. Kona með strokk er, líkt og fleiri verk Ásmundar frá þessum árum, þykk og massíf heild sem hvergi loftar um. Allt er gert til að undirstrika þyngdina og massann. Myndin er kyrrstæð tvíhverfa í fullkomnu jafnvægi, sem byggist á lóðréttum og láréttum kröftum, og það er aðeins staða höfuðsins sem gefur myndinni ákveðna mýkt. Þrátt fyrir hina formrænu áherslu listamannsins er myndin natúralísk lýsing á smjörgerð fyrri ára, og óður til íslenskra kvenna fyrr og síðar.

Verkið er staðsett í höggmyndagarði kvenna við tjörnina.Verkið er grágrýtismynd sem sýnir pilt og stúlku (eða konu og mann) halda hvort utan um annað. Styttan var upphaflega gefin Þjóðleikhúsinu við opnun þess árið 1950 en henni síðan úthýst og komið fyrir í lokuðum gangi inn af fordyrinu þar sem enginn átti leið um. Nokkur rimma upphófst enda listakonan ekki allskostar sátt við staðarvalið. Endaði mál þetta með þeim hætti að Þjóðleikhúsið skilaði verkinu og var það þá fært borginni til varðveislu. Nú stendur styttan lágstemmd og innileg í höggmyndagarði til minningar um formæður íslenskrar höggmyndalistar, Perlufestinni, hjá japönsku kirsuberjatrjánum í suðvesturhorni Hljómskálagarðsins. 

Verkið er staðsett í Hallargarðinum við Fríkirkjuveg.Verkið Piltur og stúlka gerði Ásmundur fyrst í París þegar hann dvaldi þar í fjóra mánuði árið 1931, en fullgerði það síðan í Reykjavík sama ár. Myndin sýnir pilt og stúlku í innilegum faðmlögum og er einkar einföld í allri formgerð. Myndin var stækkuð, unnin í steinsteypu og sett upp í Hallargarðinum í Reykjavík árið 1955.Í þessu verki hefur listamaðurinn sagt skilið við stílfærslu og geómetríska einföldun fyrri verka og leggur nú áherslu á ákveðið raunsæi: Pilturinn og stúlkan eru í venjulegum fötum auk þess sem anatómía og öll hlutföll eru í fullu samræmi við hina hefðbundnu skólasýn. Myndin er massíf, ein heild, en brotin upp með hreyfingu sem gengur í gegnum myndina alla, gæðir hana lífi og ljær henni innilegan blæ. Þó svo að þessi mynd sé umfram allt ljóðræn stemning, verður hún að teljast ein af þeim myndum sem marka upphaf hins félagslega raunsæis í verkum Ásmundar á fjórða áratugnum.Hið látlausa nafn myndarinnar, Piltur og stúlka, minnir óneitanlega á samnefnda skáldsögu Jóns Thoroddsen, en ritverk Jóns voru mikið lesin á æskuheimili Ásmundar.

 Við suðvesturhorn leikvallar er snýr að HringbrautUm svipað leyti og Sigurjón Ólafsson vann að minnismerki sr. Friðriks Friðrikssonar við Lækjargötu tók hann að sér að gera standmynd af Héðni Valdimarssyni (1892–1948), alþingismanni og formanni Verkamannafélagsins Dagsbrúnar. Standmyndin var gerð fyrir Byggingarfélag alþýðu og er enn í eigu húsfélags alþýðu, en á sínum tíma var Héðinn einn helsti forystumaður byggingarsamtaka verkamanna. Haustið 1953 var afsteypa af styttunni, sem gerð var hjá málmsteypu Lauritz Rasmussen í Kaupmannahöfn, komin til landsins og þá sótti Byggingarfélag alþýðu um að fá að setja hana upp í nánd við verkamannabústaðina við Hringbraut. Styttan var sett upp í október 1955 en Sigurjón var þá búsettur í Danmörku. Björn Th. Björnsson segir í listasögu sinni að það hafi verið ásetningur Sigurjóns að fanga ekki aðeins „líking“ Héðins, heldur „engu síður hið gustmikla fas“ hins öfluga stjórnmálaskörungs og verkalýðsfrömuðar. Um leið vildi hann myndgera hugmyndina um leiðtoga sem ávallt er fastur fyrir. Að sögn Björns Th. Björnssonar sýnir Sigurjón Héðinn „í hita baráttu en köldum næðingi útifundar. Föt hans eru laus, vindurinn sveiflar til frakkalafi hans; annarri hendinni heldur hann niður með síðunni, en í henni hefur hann minnisblað. (Björn Th. Björnsson: Íslenzk myndlist á 19. og 20. öld II, bls. 200).

Við SnorrabrautÁsmundur skóp Járnsmiðinn í Kaupmannahöfn árið 1936. Myndin sýnir járnsmið sem styður sig fram á steðjann. Með þessu verki vann listamaðurinn samkeppni um merki Iðnsýningarinnar í Reykjavík árið 1952. Ásmundur stækkaði verkið í steinsteypu árið 1955 og var því komið upp við Snorrabraut í Reykjavík.Í þessu verki er afmyndunin orðin ráðandi í listsköpun Ásmundar. Mannleg hlutföll eru hverfandi og anatómían er umbreytt að vilja listamannsins – fætur stuttir og gildir og hægri öxlin óeðlilega stór og teygð svo nokkuð sé nefnt. Samsetning verksins byggist á lóðréttum og láréttum kröftum sem halda verkinu í kyrrstæðri spennu. Í viðtali við Morgunblaðið, 10. október 1954, gerði Ásmundur ítarlega grein fyrir þessu verki: „Ég var tíður gestur hjá járnsmiðum í Reykjavík [þegar ég var um tvítugt], þar sá ég nýtízku járnsmíði í algleymingi – og ég stóð höggdofa frammi fyrir þeim ósýnilegu risaöflum, sem ég sá nútímann leysa úr læðingi. Járnsmíðin var orðin að trölladómi, vélabáknin verkuðu á mig eins og tröll. ... Í þessari hugarreynslu minni, sem varð smám saman að blossandi innri hvöt, urðu til spírurnar að „Járnsmiðnum“. Ég lifði í huganum ýmist við hamarinn og steðjann heima í sveitasmiðju föður míns eða í tröllaborgum járnsmiðjanna í Reykjavík – hver getur láð mér þó að ég vildi reyna að létta dálítið á ofurhlöðnum huga mínum – gera tilraun til að túlka stærðina gagnvart smæðinni – þessar andstæður, sem brutust um hið innra með mér?...	– Ógæfan, segir Ásmundur myndhöggvari, er sú, að menn binda þetta verk mitt við einstaklinginn. „Járnsmiðurinn“ á járnsmið – ég var að reyna að gera symbol hinnar tröllauknu járnsmíði nútímans – og um leið þá tröllauknu breytingu, sem átt [hefir sér stað] frá þeim tíma, er ég sem drengur stóð í smiðjunni – og reyndar öllum iðngreinum – hún er allsstaðar, þessi tröllaukna breyting. Og ég hef vissan átrúnað á risatækni nútímans, ég hefi trú á því að hún leysi fólkið úr þrældómi gamla tímans – og hún hefir þegar gert það að miklu leyti ...	– Sjáið þið til, segir listamaðurinn og bendir okkur á lítið líkan af „Járnsmiðnum“ úr hertum leir, sem stendur fyrir framan okkur á borðinu. – Þessar beinu og sterku línur, ég átti í miklum erfiði við að ná þeim, en ég varð, hvað sem það kostaði, til að geta gripið heildaráhrifin, – þetta þúsundfalda afl samanþjappað í forminu. Járnsmiðurinn er þarna í hvíldarstöðu – horfir fram í nútímann – og gamli járnsmiðurinn er þarna líka – hamarinn og steðjinn – eins og tengiliður á milli hins gamla og hins nýja, milli þess, sem var og er. . .	– En hvað með hægri öxlina – í hvíldarstöðu?	– Já, hún á að undirstrika kraftinn öðrum megin til að hvíldin – átaksleysið – hinum megin komi því skýrara í ljós. Heildin verður að halda sér uppi, enda þótt í hvíldarstöðu sé. Hún á ekki að tákna fyrst og fremst átak, heldur miklu fremur kraft í kyrrstöðu – ógurlegan og voldugan kraft – eitthvað monumentalt. Það „monumentala“ er fyrir mér eitthvað stórt og kraftþrungið, sem ekki getur samrýmst fínleika og viðkvæmni – ég hefi gaman af hvorutveggja ...	– Þetta var það, sem ég ætlaði að gera. Ég veit ekkert, hvort mér hefir tekizt það, en ég er að reyna að segja satt. Það er ekki alltaf, sem myndirnar gefa mikið hinu ytra lífi, þótt þær hafi kostað mikinn innri blossa og stríð.“

Á horni Amtmannsstígs og LækjargötuEins og margir aðrir hafði Sigurjón Ólafsson numið kristinfræði í æsku hjá sr. Friðriki Friðrikssyni (1868–1961) og var hlýtt til hans. Á stríðsárunum voru þeir báðir innlyksa í Danmörku þar sem Sigurjón gerði höfuðmynd af sr. Friðriki árið 1943 „áður en það yrði um seinan“ eins og hann komst að orði. Höfuðmyndin var til sýnis meðal annarra mannamynda Sigurjóns í Listvinasalnum 1952. Vaknaði þá áhugi meðal gamalla nemenda sr. Friðriks á að láta reisa hinum aldna æskulýðsleiðtoga verðugt minnismerki og var Sigurjón sjálfkjörinn til verksins. Valtýr Stefánsson, ritstjóri Morgunblaðsins, tók að sér fjársöfnun vegna minnismerkisins og samdi við yfirvöld, ríki og borg, um staðsetningu þess.Sr. Friðrik hóf að sitja fyrir hjá Sigurjóni vorið 1952 og varð þá til 60 sm há formynd úr leir sem listamaðurinn stækkaði til muna í Kaupmannahöfn þá um sumarið. Fyrirmynd drengsins sem stendur við hlið sr. Friðriks var annars vegar tréstytta af dreng eftir Tove, konu Sigurjóns, hins vegar ungur sonur samstarfsmanns hans.Minnismerkið stækkaði Sigurjón og fullvann í Kaupmannahöfn þar sem það var steypt hjá Lauritz Rasmussen. Stelling sr. Friðriks og uppbygging verksins ræðst ekki eingöngu af aldri hans og dvínandi þrótti, heldur birtist í þeim næmur skilningur á persónu og lífsstarfi kennimannsins. „Með því að stilla þeim hlið við hlið, prestinum og drengnum, og tengja þá saman með einfaldri skipan handanna, tekst Sigurjóni að gefa til kynna „hvílandi, góðlátan virðuleika“ sr. Friðriks, svo vitnað sé til orða Björns Th. Björnssonar, og innilegt samband hans við „drenginn, sem eru allir drengir“ (Aðalsteinn Ingólfsson: Sigurjón Ólafsson: Ævi og list, bls. 93). Að auki er sjálft höfuð sr. Friðriks frábær mannlýsing, þar sem allir fletir andlitsins bregðast við minnstu breytingu birtunnar.

Verkið er staðsett í Einarsgarði við Gömlu Hringbraut.Verndargyðjan Pomona á rætur að rekja aftur í fornöld eins og styttan ber með sér. Pomona var rómverskættuð aldingyðja, verndari gróðurs, og stytta af henni eftir danska myndhöggvarann Johannes C. Bjerg var reist í Einarsgarði þar sem hún vakir enn yfir gróðrinum. Einarsgarður er við endann á Laufásvegi rétt við Barnaspítala Hringsins og kemur í framhaldi af skjólgóðum og ræktarlegum görðum við austanverðan Laufásveg. Gróðrarstöðin í Reykjavík var starfrækt á þessu horni Laufásvegar og Hringbrautar til ársins 1932 og nutu garðarnir í hverfinu góðs af því.

Verkið er staðsett í Fógetagarðinum við Aðalstræti.Í Fógetagarðinum stendur stytta af Skúla Magnússyni, sem nefndur hefur verið faðir Reykjavíkur. Ekki er vitað hvernig Skúli leit út en þó er ekki langt liðið frá andláti hans. Styttan er býsna karlmannleg á að líta – og það vekur sérstaka athygli hvað hann er í stórum skóm. Hún er gerð af Guðmundi Einarssyni frá Miðdal og segir sagan að hann hafi skoðað nokkra afkomendur Skúla og síðan ákveðið hvernig karlinn ætti að líta út á myndinni. Skúli var einn helsti boðberi upplýsingarinnar á Íslandi. Hann var kallaður Skúli fógeti þar sem hann gegndi embætti landfógeta og varð síðar einn helsti drifkrafturinn á bak við stofnun Innréttinganna. Hann var mikill stórbokki og héraðsríkur og mikill áhugamaður um framfarir. Skúli lét af embætti fyrir aldurs sakir árið 1793 og lést þann 9. nóvember árið 1794 í Viðey. Styttan var reist 1954. Verslunarmannafélag Reykjavíkurborgar gaf Reykjavíkurborg listaverkið í tilefni 100 ára afmælis frjálsrar verslunar á Íslandi.

Á Rauðarárholti, við innkeyrslu að Sjómannaskólanum við Háteigsveg.Sigurjón Ólafsson hafði ekki lokið formlegu námi sínu við Konunglegu listaakademíuna í Kaupmannahöfn þegar hann hófst handa við sitt mesta stórvirki til þess tíma, 12 m² lágmynd af konum að stafla saltfiski. Blaðamönnum sagði hann að verkið væri „hylling saltfisksins, sem er einasta auðlind Íslendinga“. Sigurjón hafði sjálfur staflað saltfiski sem unglingur og í kringum vinnustofu hans við Charlottenborg voru vöruhús með angandi fiski af Íslandsmiðum.Sigurjón hlóð lágmyndina fyrst upp í leir og notaði til þess sjö tonn af efni, en að því loknu var hún steypt í gifs. Sigurjón hafði áður gert myndir af verkafólki, en þær voru í anda félagslegs raunsæis. Í Saltfiskstöflun tekur hann annan pól í hæðina. Til að myndin nyti sín sem best úr fjarlægð þurfti hann að einfalda alla byggingu hennar og fleti. Einföldunina má kenna við þann knappa kúbisma sem þekktastur er undir nafninu „púrismi“ en hann var nokkuð til umræðu í Danmörku á fjórða áratug liðinnar aldar. Saltfiskstöflun er byggð á tveimur láréttum hæðarflötum og tveimur dýptarflötum. Á hæðunum tveimur er að finna átta standandi konur við saltfiskvinnu, fjórar hið efra og fjórar í neðra, ýmist uppréttar eða bograndi yfir hjólbörurnar og færa saltfiskinn af einum stað á annan. Láréttu fletirnir tveir eru tengdir saman með tveimur fiskum sem verið er að taka upp í staflann, „en þó ekki síður með háttbundinni endurtekningu í líkamsstöðunum, krossvega yfir flötinn“ svo vitnað sé til Björns Th. Björnssonar.

Verkið er staðsett við Laugarnesskóla.Verkið gengur undir tveimur nöfnum, annars vegar Barnið og fiskurinn og hins vegar Drengur með fisk. Það stendur við skólabyggingu Laugarnesskóla sem Einar Sveinsson, húsameistari Reykjavíkur, teiknaði. Ásmundur Sveinsson var fenginn til að vinna 23 myndir úr skeifnajárni í handrið í miðrými innan skólans, auk verksins Lampi við stigagang á efstu hæð. Verk Ásmundar, Drengur með fisk, er í þeim dæmigerða stíl sem listamaðurinn vann á þessum tíma. Gagnþétt verk þar sem drengurinn og fiskurinn mynda nær eina heild.

Verkið er staðsett við Dvalarheimili aldraðra við Hrafnistu.Höggmyndin er af Þorfinni karlsefni, íslenskum landkönnuði sem var fyrstur Evrópumanna til þess að festa byggð í Bandaríkunum. Þorfinnur flutti síðar til Íslands þar sem hann bjó ásamt konu sinni, Guðríði, á föðurleifð Þorfinns á Reynistað en hjónin bjuggu síðar í Glaumbæ til æviloka. Tildrög verksins voru þau að Einar tók þátt í samkeppni um höggmynd af Þorfinni karlsefni sem átti að standa í skemmtigarði í Fíladelfíu í Bandaríkunum. Hann sendi teikningu af framlagi sínu til Bandaríkjanna árið 1916 og var teikningin einróma valin og honum boðið að koma vestur að vinna að höggmyndinni. Höggmyndin stendur á stórum stöpli og sýnir Þorfinn standa teinréttan og líta til hliðar yfir farinn veg.

Verkið er staðsett á Skólavörðuholti.Eitt þekktasta kennileiti Reykjavíkur er vafalaust styttan af Leifi heppna sem stendur á Skólavörðuholtinu fyrir framan Hallgrímskirkju. Stöpullinn undir styttunni er úr graníti og samanstendur af 18 steinbjörgum sem vega alls hátt í fimmtíu tonn. Sjálf myndin af Leifi vegur hins vegar um eitt tonn. Styttan og stöpullinn mynda saman eina órofa heild og er stöpullinn hugsaður sem skipsstafn. Bandaríkjamenn gáfu Íslendingum styttuna í tilefni Alþingishátíðarinnar árið 1930. Árið áður var haldin samkeppni um gerð styttunnar þar sem Alexander Stirling Calder bar sigur úr býtum. Hann gerði bæði stöpulinn og styttuna. Það var svo 17. júlí árið 1931 sem þáverandi sendiherra Bandaríkjanna afhenti Íslendingum styttuna að gjöf. Geta má nærri að Íslendingum hafi þótt gjöfin góð enda hefur hún löngum verið talin mikilvæg viðurkenning bandarískra stjórnvalda á landafundum Leifs.

Verkið er staðsett í Mæðragarðinum við Lækjargötu.Árið 1924 sendi Nína verkið Móðurást á sýningu í París og þurfti þá að greiða með verkinu, sem voru síðustu aurarnir hennar. Verkið var valið á sýninguna, sem varð til þess að hún gat betur komið sér á framfæri sem listamaður. Skúlptúrinn þótti ekki neitt sérlega nýstárlegur á þeim tíma en verkið er mjög fallega mótað, látlaust og innilegt. Stöpullinn undir verkið er hlutfallslega hár miðað við konuna sjálfa, sem ýtir undir fínleika formsins.Afsteypa af verkinu var keypt til Íslands árið 1926 og henni komið fyrir í Mæðragarðinum við Lækjargötu sem gerður var sérstaklega fyrir börn og mæður þeirra. Í þá aga var garðurinn stærri og í kringum hann mikil steinsteypt girðing. Verkið var það fyrsta sem reist var á almannafæri sem ekki var minnismerki eða eftirmynd tiltekins manns.Um Nínu Sæmundsson:Nína Sæmundsson (1892-1965), fædd Jónína Sæmundsdóttir í Nikulásarhúsum í Fljótshlíð, var yngst 15 systkina. Hún nam við hina Konunglegu dönsku listaakademíu í Charlottenborgarhöll á öðrum og þriðja áratug 20. aldar. Hún vakti strax athygli í Danmörku á námsárunum, starfaði um tíma í París en flutti síðan til Bandaríkjanna þar sem hún bjó í þrjá áratugi. Í Bandaríkjunum vann hún mörg opinber verkefni og öðlaðist vinsældir sem næmur og fágaður portrettlistamaður. Verk Nínu mótuðust í upphafi af nýklassísku stefnunni sem var ráðandi í höggmyndagerð og arkitektúr á Norðurlöndum á upphafsáratugum 20. aldar. Dvöl hennar á Ítalíu og í Frakklandi styrkti enn tök hennar á klassískri formmótun, en eftir að hún kom til Bandaríkjanna þróuðust verk hennar í átt að art deco-stíl. Árið 2004 voru Listasafni Reykjavíkur færðar að gjöf ellefu höggmyndir eftir Nínu.

Verkið er staðsett á Arnarhóli.Eitt helsta kennileiti Reykjavíkur er styttan af landnámsmanninum Ingólfi Arnarsyni á Arnarhóli. Styttan sýnir mann í herklæðum sem stendur við öndvegisbrík, prýdda drekahöfði, og heldur um reistan atgeir. Hún var afhjúpuð þann 24. febrúar 1924. Styttan sem er úr bronsi var reist af Iðnaðarmannafélaginu í Reykjavík og kostaði 40 þúsund krónur sem töldust þá miklir fjármunir. Minnisvarðinn átti sér langan aðdraganda en grunnhugmyndina gerði Einar síðla árs 1902-1903 þegar hann mótaði litla styttu af Ingólfi. Hann hélt áfram að vinna að henni næstu ár og sýndi hana á sýningu De Frie Billedhuggere í Kaupmannahöfn vorið 1906. Að lokum var Einar fenginn til að búa til styttu af landnámsmanninum en fjársöfnunin gekk ekki sem skyldi. Árin liðu og það var ekki fyrr en 1924 að bronsstyttan var afhjúpuð. Í upphafi vildi Einar að lágmyndir væru á öllum hliðum fótstalls styttunnar með titlunum Flótti guðanna til Íslands fjalla, Ragnarökkur, Nornir og Ingólfshaugur. Þar var Einar að vísa í hugmyndir sínar um landnámið í táknrænum búningi en menn skildu ekki lágmyndirnar og vildu þær burt og varð það niðurstaðan.

Safneign