Erró

Kjarval

Ásmundur Sveinsson

Árið 1957 kom Erró aftur til Reykjavíkur og hélt fyrstu einkasýningu sína á Íslandi, í Listamannaskálanum. Hann hafði aðgang að vinnustofu í Iðnskólanum og þar skapaði hann hina ofsafengnu Sur-Atom-myndaröð. Þessar teikningar á pappír endurvekja dómsdagsstemninguna í Beinagrinda-verkunum frá Flórens að því leyti að rauði þráðurinn í þeim er eyðilegging, þjáning og dauði. Hérna er illskan hins vegar komin með nafn: hervætt atómið sem ruddi sér braut inn í söguna með uggvænlegum hætti þegar sprengjum var varpað á Híróshíma og Nagasakí í ágúst 1945, og á sjötta áratugnum vofði það ógnandi yfir mannkyninu þegar kalda stríðið færðist í aukana og kjarnorkuvopn voru þróuð. Með kraftmikilli flækju sinni á grettandi, öskrandi atóm-fígúrum undirstrika þessi verk hið hræðilega bandalag milli tækni-vísindalegra framfara og rökfræði stríðs. Teikningarnar eru fljótunnar og litríkar og fullar af villtum og óhömdum sköpunarkrafti. Erró notar mismunandi breiðar línur og aðeins örfáa, andstæða liti til að teikna ofbeldisfullar og óvægnar senur þar sem aukið er á spennuna með þröngum römmum sem taka ekkert tillit til dýptar myndanna. Í þessari viðleitni til að skapa tilfinningaþrungna list – og í þessum nöktu, einkennalausu höfðum með sokkin augu og gapandi munna – má greina óljóst bergmál frá Ópinu eftir Munch.

Safneign

Guðmundur Guðmundsson, öðru nafni Erró (f. 1932), er tvímælalaust þekktasti samtímalistamaður Íslendinga. Hann hefur verið þátttakandi í framsæknu listalífi Parísarborgar allt frá árinu 1958, bæði innan súrrealistahreyfingarinnar og einnig sem einn af forvígismönnum popplistarinnar eða evrópska frásagnarmálverksins. Erró byggir verk sín á tilvísunum í myndir annarra sem hann klippir saman og flytur yfir á léreftið. Hann segir frá með myndmáli ofurraunsæis og teiknimynda og frásögn hans er ýmist einföld og kyrrstæð eða flókin og yfirgengileg. Hann klippir og sundurgreinir, límir og endurbyggir flóknar sögur þar sem viðfangsefnin eru ýmist pólitík, erótík, listasagan, ævisögur, skáldsagnapersónur, teiknimyndahetjur og vísindaskáldskapur eða eigin listaverk. 1951 Guðmundur útskrifast úr kennaradeild Myndlista- og handíðaskólans um vorið með hæstu einkunn1952 Fer til náms í Listakademíuna í Osló.1953 Mósaíksýning frá Ravenna sem haldin er í Osló vekur aðdáun Guðmundar.Hann ferðast til Spánar og ákveður að taka upp listamannsnafnið Ferró.1954 Innritast í Listakademíuna í Flórens.1955 Fær inngöngu í mósaíkskóla í Ravenna (Scuola del Mosaico). Tekur þátt í samsýningu ungra erlendra listamanna í Galleria Santa Trinita í Flórens. Í kjölfarið skipuleggur galleríið fyrstu einkasýningu Ferrós. Kynnist hinni ísraelsku Myriam Bat-Yosef. 

Safneign

Verk