Ásmundur Sveinsson

Erró

Kjarval

Myndin Davíð og Golíat var gerð í Reykjavík á árunum 1952–54. Hún er unnin í tré og sýnir átök Davíðs og Golíats.Myndin sýnir tvo stílfærða einstaklinga. Verkið er í tveimur hlutum. Annars vegar lóðrétt og afgerandi form, sem tákna á Golíat, og hins vegar mjúkt skálínuform sem stendur fyrir Davíð. Myndin er tengd saman með snærinu sem þeytir völunni.Þó að við sjáum hér Davíð og Golíat hefur listamaðurinn fullkomlega umbreytt þessum tveimur einstaklingum. Hér er fyrst og fremst verið að nýta rýmið sem svigrúm til hreyfingar. Atburðurinn er það sem skiptir máli. Augu, nef og munnur eru aðeins til að gefa til kynna að hér sé um persónur að ræða.Um Davíð og Golíat segir Björn Th. Björnsson í bókinni Myndhöggvarinn Ásmundur Sveinsson: „Eina af nýjustu myndum sínum kallar Ásmundur Davíð og Golíat, og er það stærsta verkið sem hann hefur til þessa gert í tré. Það er tvístæða, eins og svo margar af síðari myndum Ásmundar: þunglamalegur þurs og mjúkleikinn sveinn, sem bregður slöngu sinni í ennisstað risanum. Þrátt fyrir nafnið er þetta sízt af öllu biblíumynd. Það er formtúlkun þeirrar glímu sem lítilmagninn heyr við ofureflið og á ráðsnilld sína og vit eitt að vopni. Raunar veit ég að Ásmundur hefur hér í huga það sem okkur er öllum nærtækast. Eins og Davíð gekk óbrynjaður móti Fílistanum með staf sinn og fimm hála steina í smalatösku sinni, þannig stendur og Ísland andspænis brynvæddum tröllum veraldar með ekkert nema list sína og tungu að hlíf.“

Verkið er staðsett við Icelandair Hotel Reykjavik NaturaÁsmundur gerði verkið Gegnum hljóðmúrinn í Reykjavík árið 1952 úr koparþynnum. Árið 1966 var myndin stækkuð í 4 m og komið fyrir utan við Hótel Loftleiðir eins og það hét þá. Árið 2024 var verkið fært fyrir framan nýjar höfuðstöðvar Icelandair í HafnarfirðiÍ þessu verki hefur Ásmundur sagt skilið við hlutveruleikann. Myndin er ekki af ákveðnum hlut heldur tjáir hún einvörðungu hugmynd um kraft og hraða. Þetta er innri sýn listamannsins, sem þó hefur vísun í samtímann, tengist hugmyndum um flugið, tæknina og geimöldina sem á þessum tíma var að opna manninum nýjar og áður óþekktar víddir í tilverunni. En þó að Ásmundur hafi yfirgefið það myndmál sem líkir beint eftir veruleikanum má segja að verkið og nafn þess gefi í skyn ákveðið umhverfi og ástand. Formrænt skiptist myndin í hringform utan um fleyg. Í hringforminu virðist listamaðurinn leita eftir formleysi (sem er afar erfitt í höggmynd) og hefur það því allar forsendur til að vera ský. Og það sem undirstrikar hið mjúka eðli hringformsins er fleygurinn sem gengur í gegnum það, oddhvass og harður. Þetta er vel skilgreinanlegt form, sem klýfur hringformið og getur því fyllilega staðið fyrir flugvél eða eldflaug. Ásmundur sagði í blaðaviðtali að hann hefði fengið hugmyndina að verkinu er hann ferðaðist í fyrsta sinn í flugvél. Þó að verkið fjalli ekki beinlínis um þá flugferð (myndin hét í fyrstu Skýjaklýfir) er víst að hugsýn listamannsins styðst við hlutlæga sviðsetningu. Segja má að þetta sé abstraksjón af flugi.Verkið er í eigu Icelandair Hotels

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Þessa mynd gerði Ásmundur í Reykjavík árið 1950. Var hún fyrst unnin í gifs en síðan útfærð í tré. Árið 1968 stækkaði Ásmundur verkið áttfalt. Áhorfandinn greinir höfuð, hendur og fætur. Líkaminn er samsettur úr mjúkum og ávölum línum og myndbyggingin er í miklu jafnvægi. Í heild sinni er þetta óður til hafsins þar sem strengirnir tákna lífið í undirdjúpunum, forsenduna fyrir byggð í þessu landi. „Ég kalla hana Tóna hafsins,“ sagði listamaðurinn í samtali við Matthías Johannessen í Bókinni um Ásmund. „Ég gerði brjóstin á henni eins og bát ... Og fæturnir vaxa af öldunni, sem breytist í læri. Öldur allt saman. Og höndin heldur um strengina. Tónar hafsins. En við getum alveg eins sagt: Líf þjóðarinnar á þessari eyju. Aldrei hefur verið nauðsynlegra að minna á það en nú. Ef við glötum hafinu, verður ólíft hér. Öll list á að efla manninn í baráttu hans, brýna hann til átaka.“

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Myndina Gólfþvottur gerði Ásmundur í Reykjavík árið 1950 og hefur hún einnig gengið undir nafninu Ráðskonan. Myndin sýnir sitjandi kvenfígúru við gólfþvott.Verkið stangast um margt á við þróunarferil listamannsins. Inntak myndarinnar tengist atvinnulífsmyndum Ásmundar frá fjórða áratugnum og hvað formið varðar minnir hún á þau verk Ásmundar í lok fjórða áratugarins þar sem hann skrumskælir hina hefðbundnu skólasýn. Hér teygir listamaðurinn á venjubundinni anatómíu og riðlar hlutföllum. Þessi myndsýn Ásmundar minnir um margt á formskrift súrrealismans.Líkt og í fleiri myndum listamannsins er verkið í miklu jafnvægi: Samhverfar hendur koma þvert á samhverfa fætur konunnar, en vindingur líkamans gefur í skyn hreyfingu við þvottinn. Í þessu verki undirstrika formin greinilega inntak verksins. Hendur og axlir eru stórar og þrútnar og lýsa þjáningu erfiðisins.

Collection

1893 Ásmundur Sveinsson fæddur 20. maí 1893           að Kolsstöðum, Dalasýslu. 1915 Hefur tréskurðarnám í Reykjavík. 1919 Hefur myndlistarnám í Kaupmannahöfn.1920 Hefur nám við listakademíuna í Stokkhólmi.1924 Kvænist Gunnfríði Jónsdóttur.1925 Vinnur skreytingar í sali nýja hljómleikahússins í Stokkhólmi. 1926 Lýkur námi og fer til Parísar.1928 Ferðast um Ítalíu og Grikkland.          Sýnir á Haustsýningunni í París. 1929 Sýnir á vorsýningunni í París.          Flytur til Íslands.1930 Heldur fyrstu einkasýningu sína á Íslandi. 1931 Fær vinnuaðstöðu á Laugarnesspítala.          Lágmyndir á barnaskóla Austurbæjar.          Piltur og stúlka.1933 Byggir sér íbúðarhús og vinnustofu við Freyjugötu.1935 Ferð til Parísar, London og Brussel.1936 Hefur vetursetu í Kaupmannahöfn og leggur drög að helstu           verkum áratugarins. Myndefnið er samfélagslegt en í Járnsmiðnum           birtist í tækniáhugi hans í fyrsta sinn. 1939  Verk Ásmundar á heimssýningunni í New York. Setur upp            höggmyndir í garði hússins við Freyjugötu.Ásmundur Sveinsson var einn af frumkvöðlum íslenskrar höggmyndalistar. Hann stundaði nám við Sænsku listakademíuna undir handleiðslu myndhöggvarans Carls Milles. Þar kynntist hann viðteknum hugmyndum um að höggmyndalistin ætti að vera hluti af landslagi borgarinnar.Í lok 3.áratugarins dvaldist hann í París um nokkurra ára skeið. Borgin var þá helsta miðstöð samtímalistar og dvölin þar mótaði myndlist Ásmundar ekki síður en námsárin í Stokkhólmi. Ásmundur hélt alla tíð tryggð við þá hugmynd að listin ætti erindi til fólksins og ætti heima á meðal þess. Hann var kallaður alþýðuskáldið í myndlist og án efa á þess hugsjón rætur að rekja til lífsafstöðu hans, ekki síður en höggmynda-hefðarinnar. Flest verk hans voru hugsuð sem hluti af opinberu rými, órofa hluti af umhverfi sínu eða útfærð sem hönnun og nytjahlutir. Ásmundarsafn var opnað árið 1983.1942 Byggir Kúluna. 1943 Ásmundur flytur í Kúluna með seinni konu sinni, Ingrid Sveinsson.1944 Gerir verkið Helreiðin.           Bókmenntalegar tilvísanir verða áberandi í verkum hans. 1945 Gróður jarðar.           Myndverk í Laugarnesskóla. 1946  Byggir vinnustofu við hús sitt og sækir fyrirmyndina til Egypskrar            byggingarlistar.1948 Miklar blaðadeilur spinnast vegna áforma um að staðsetja           Vatnsberann í borgarlandinu.1949 Sýnir á samnorrænni myndlistarsýningu í Den Frie í            Kaupmannahöfn.1950 Vinnur skreytingar úr járni fyrir afgreiðslusal Landsbankans           á Akureyri Tónar hafsins, Lífsblossinn og Leikur að þangi.1954 Verk Ásmundar, Hamarinn, framlag Íslands til byggingar           SÞ í New York. 1955 Tekur að vinna með járn.          Áhugi hans á tækniframförum birtist aftur í verkinu Rafmagnið. 1957 Vinnur verkin Geimdreki I og II. 1959 Bogaskemman opnuð með sýningu á hvítasunnu.1961 Sýnir á norrænni yfirlitssýningu í Listasafni Íslands.1963 Ítarleg blaðaumfjöllun um Ásmund í tilefni sjötugsafmælis hans.1966 Gerir Fljúgandi framtíð.1967 Verkið Öldugjálfur við Norræna skálann á heimssýningunni           í Montreal.          Gerir verkið Geimþrá.1968 Tunglfarar heimsækja Ásmund.1973 Yfirlitssýning á verkum Ásmundar í Listasafni Íslands.1974 Ásmundur heldur áfram tilraunum í myndlist með steinum sínum.          Vatnsberinn verður merki kvennafrídags, 24. október.1982 Ásmundur Sveinsson lést 9. desember. 1983 Opnun Ásmundarsafns. 

Collection

Work