Ásmundur Sveinsson

Erró

Kjarval

Helreiðina gerði Ásmundur í Reykjavík árið 1944. Var hún fyrst unnin í gifs og síðar í tré. Hún var stækkuð í steinsteypu í ágúst 1965. Myndin er í senn flókin og stórbrotin miðað við fyrri verk listamannsins, en þó byggð upp af miklu innra samræmi: Höfuð hestsins og maðurinn sveigjast hvort til sinnar hliðar og mynda þannig samhverfu, jafnframt því sem framfætur hestsins ganga beint upp í háls hans. Maður og hestur virðast samgrónir og gefur það verkinu sterkan heildarsvip. Ólíkt fyrri myndum listamannsins skynjar áhorfandinn í þessu verki dýnamík og úthverfa tjáningu: Hesturinn reisir makkann með opinn flipa og draugurinn með opinn munn og útglennt augu lyftir hendi sinni.

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Helreiðina gerði Ásmundur í Reykjavík árið 1944. Var hún fyrst unnin í gifs og síðar í tré. Hún var stækkuð í steinsteypu í ágúst 1965.Myndin er í senn flókin og stórbrotin miðað við fyrri verk listamannsins, en þó byggð upp af miklu innra samræmi: Höfuð hestsins og maðurinn sveigjast hvor til sinnar hliðar og mynda þannig samhverfu jafnframt því sem framfætur hestsins ganga beint upp í háls hans. Maður og hestur virðast samgrónir í einfaldleik myndarinnar og gefur það henni sterkan heildarsvip.Ólíkt fyrri myndum listamannsins skynjar áhorfandinn í þessu verki dýnamík og úthverfa tjáningu: Hesturinn reisir makkann með opinn skolt og draugurinn með opinn munn og útglennt augu lyftir hendi sinni. Um Helreiðina sagði Ásmundur í samtali við Matthías Johannessen í Bókinni um Ásmund: „Þetta er draugurinn frá Hel, stríðsguðinn. Hann er auðvitað á hesti úr Hel. Þegar ég gerði fyrsti skissurnar að Helreiðinni, hafði ég þjóðsöguna um djáknann á Myrká í huga. En svo fannst mér ég verða að sleppa konunni og þá varð úr þessu Helreiðin, sótt í Eddu: Hel á allt. Allt er vígt dauðanum, blóm, jörð, menn. Dauðinn verður að vera óhugnanlegur. Við erum brennimerkt honum. Hann flæðir yfir allt, þyrmir engu. Helreiðin er gerð á stríðsárunum, þegar fólki var slátrað eins og skepnum. Þá tróðust margir undir tröllslegum hófum ófreskjunnar.“

Verkið er staðsett við Seljatjörn í Seljahverfi.Ásmundur Sveinsson sótti meðal annars innblástur í þjóðsögur í verkum sínum og slíkar tengingar er að finna í verkinu Móðir mín í kví, kví. Verkið sýnir útborið og afturgengið barnið birtast angistarfullri móður sinni og bjóða henni „dulu að dansa í.“ Verkið hefur einföld form þar sem ekki er að finna smáatriði í líkama móður og barns, eftir stendur aðeins það sem nægir til þess að koma inntaki verksins til skila. 

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Ásmundur Sveinsson sótti meðal annars innblástur í þjóðsögur í verkum sínum og slíkar tengingar er að finna í verkinu Móðir mín í kví, kví. Verkið sýnir útborið og afturgengið barnið birtast angistarfullri móður sinni og bjóða henni „dulu að dansa í.“ Verkið hefur einföld form þar sem ekki er að finna smáatriði í líkama móður og barns, eftir stendur aðeins það sem nægir til þess að koma inntaki verksins til skila. 

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Verkið er til vitnis um vissa umbreytingu inn í nýja myndveröld Ásmundar þar sem myndefnið er öllu stórbrotnara og ógnvænlegra en það sem hann hafði áður fengist við. Í stað þess að fjalla um andlega reisn íslenskrar alþýðu er hér á ferð verk sem hefur heimssögulegar tilvísanir. Í staðinn fyrir upphafningu á hinu góða í mannssálinni snéri Ásmundur sér að því að lýsa myrkari hliðum mannlífsins; ótta, grimmd, sorg, hatri, örvæntingu, átökum og stríði. Í verkinu er hlutföllum líkamans riðlað og andlitin virðast fremur í ætt við dýr en menn. Form útlimanna er óreglulegt, líkt og listamaðurinn vildi sýna samtímis ólíkt sjónarhorn á sama hlutinn. Hugmyndin um flóttann er gefin í skyn með hringferli myndbyggingarinnar.

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Verkið Jónsmessunótt ber mörg einkenni verka Ásmundar sem hann vann fyrri hluta listferils síns á fjórða áratugnum. Verkin eru efnismikil heild, hvergi loftar á milli líkamshluta. Hér fléttast líkamar karls og konu saman á munúðarlegan en samtímis kærleiksríkan hátt í órjúfanlega heild; tvö form verða að einu.   

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Allnokkrar myndir Ásmundar sýna tengsl móður og barns og er hlutverk móðurinnar áberandi. Konan var Ásmundi mikill innblástur og ólíkar hliðar hennar birtast í mörgum verkum hans. Eins og í verkinu Dýrkun birtist konan iðulega í líki hinnar göfugu móður/madonnu sem umvefur barn sitt kærleika og vernd.

Verkið er staðsett í höggmyndagarði við Ásmundarsafn.Ásmundur vann verkið Vatnsberann í Kaupmannahöfn veturinn 1936–37. Árið 1967 var myndin steypt í brons og spruttu miklar deilur um myndefnið og staðsetningu þess þegar Fegrunarnefnd Reykjavíkur keypti verkið. Sex árum síðar var afsteypu af verkinu komið fyrir í höggmyndagarðinum við Sigtún. Þá var bronsverkinu í fyrstu komið fyrir í Öskjuhlíð í Reykjavík þar sem það stóð fram til ársins 2011 og var þá flutt á núverandi staðset við Lækjargötu. Myndbygging Vatnsberans skapar jafnvægi: Fötur og handleggir mynda samhverfu, vinstri fótur kemur fram inn á milli fatanna, en sá hægri aftur, þannig að grunnflöturinn er þríhyrndur. Kraftlínur Vatnsberans mynda því nánast pýramída séð allt um kring, en sú tegund myndbyggingar er þekkt úr listasögunni til að skapa festu og stöðugleika. Staða höfuðsins brýtur upp þessa kyrrstöðu sem hallar ögn, mýkir myndbygginguna og gefur í skyn hreyfingu.

Collection

1893 Ásmundur Sveinsson fæddur 20. maí 1893           að Kolsstöðum, Dalasýslu. 1915 Hefur tréskurðarnám í Reykjavík. 1919 Hefur myndlistarnám í Kaupmannahöfn.1920 Hefur nám við listakademíuna í Stokkhólmi.1924 Kvænist Gunnfríði Jónsdóttur.1925 Vinnur skreytingar í sali nýja hljómleikahússins í Stokkhólmi. 1926 Lýkur námi og fer til Parísar.1928 Ferðast um Ítalíu og Grikkland.          Sýnir á Haustsýningunni í París. 1929 Sýnir á vorsýningunni í París.          Flytur til Íslands.1930 Heldur fyrstu einkasýningu sína á Íslandi. 1931 Fær vinnuaðstöðu á Laugarnesspítala.          Lágmyndir á barnaskóla Austurbæjar.          Piltur og stúlka.1933 Byggir sér íbúðarhús og vinnustofu við Freyjugötu.1935 Ferð til Parísar, London og Brussel.1936 Hefur vetursetu í Kaupmannahöfn og leggur drög að helstu           verkum áratugarins. Myndefnið er samfélagslegt en í Járnsmiðnum           birtist í tækniáhugi hans í fyrsta sinn. 1939  Verk Ásmundar á heimssýningunni í New York. Setur upp            höggmyndir í garði hússins við Freyjugötu.Ásmundur Sveinsson var einn af frumkvöðlum íslenskrar höggmyndalistar. Hann stundaði nám við Sænsku listakademíuna undir handleiðslu myndhöggvarans Carls Milles. Þar kynntist hann viðteknum hugmyndum um að höggmyndalistin ætti að vera hluti af landslagi borgarinnar.Í lok 3.áratugarins dvaldist hann í París um nokkurra ára skeið. Borgin var þá helsta miðstöð samtímalistar og dvölin þar mótaði myndlist Ásmundar ekki síður en námsárin í Stokkhólmi. Ásmundur hélt alla tíð tryggð við þá hugmynd að listin ætti erindi til fólksins og ætti heima á meðal þess. Hann var kallaður alþýðuskáldið í myndlist og án efa á þess hugsjón rætur að rekja til lífsafstöðu hans, ekki síður en höggmynda-hefðarinnar. Flest verk hans voru hugsuð sem hluti af opinberu rými, órofa hluti af umhverfi sínu eða útfærð sem hönnun og nytjahlutir. Ásmundarsafn var opnað árið 1983.1942 Byggir Kúluna. 1943 Ásmundur flytur í Kúluna með seinni konu sinni, Ingrid Sveinsson.1944 Gerir verkið Helreiðin.           Bókmenntalegar tilvísanir verða áberandi í verkum hans. 1945 Gróður jarðar.           Myndverk í Laugarnesskóla. 1946  Byggir vinnustofu við hús sitt og sækir fyrirmyndina til Egypskrar            byggingarlistar.1948 Miklar blaðadeilur spinnast vegna áforma um að staðsetja           Vatnsberann í borgarlandinu.1949 Sýnir á samnorrænni myndlistarsýningu í Den Frie í            Kaupmannahöfn.1950 Vinnur skreytingar úr járni fyrir afgreiðslusal Landsbankans           á Akureyri Tónar hafsins, Lífsblossinn og Leikur að þangi.1954 Verk Ásmundar, Hamarinn, framlag Íslands til byggingar           SÞ í New York. 1955 Tekur að vinna með járn.          Áhugi hans á tækniframförum birtist aftur í verkinu Rafmagnið. 1957 Vinnur verkin Geimdreki I og II. 1959 Bogaskemman opnuð með sýningu á hvítasunnu.1961 Sýnir á norrænni yfirlitssýningu í Listasafni Íslands.1963 Ítarleg blaðaumfjöllun um Ásmund í tilefni sjötugsafmælis hans.1966 Gerir Fljúgandi framtíð.1967 Verkið Öldugjálfur við Norræna skálann á heimssýningunni           í Montreal.          Gerir verkið Geimþrá.1968 Tunglfarar heimsækja Ásmund.1973 Yfirlitssýning á verkum Ásmundar í Listasafni Íslands.1974 Ásmundur heldur áfram tilraunum í myndlist með steinum sínum.          Vatnsberinn verður merki kvennafrídags, 24. október.1982 Ásmundur Sveinsson lést 9. desember. 1983 Opnun Ásmundarsafns. 

Collection

Work